1299076233

38 Organizacja życia społecznego

3.    Ćhuritko Mageripen (skalanie to wiąże się z użyciem noża przeciwko Rontowi, a także przeciwko psu i koniowi).

4.    ToverytkoMageripen (skalanie to wiąże się z użyciem siekiery przeciwko Rontowi).

5.    Sasterytko Mageńpen (skalanie to dotyczy wykorzystania jakiegokolwiek przedmiotu z żelaza przeciwko innemu Romowi, np. podczas bójki)²⁹.

Skalaniem skutkują również inne zachowania, które mogą mieć negatywny wpływ na opinię rodziny, np. kontakty seksualne z chorymi wenerycznie, niewłaściwy ubiór dziewczyny i makijaż. Równe istotne jest zachowywanie w życiu codziennym rodzin oraz wżyciu społecznym grupy podziału na „czyste” i „zanieczyszczone”. Zaniechanie używania innych naczyń do żywności i innych do mycia, wykorzystywanie do picia wody ze stawu (stojącej) również może skutkować „zanieczyszczeniem”.

Groźba skalania jest środkiem zapobiegającym niepożądanym wypadkom w różnych sytuacjach, np. w czasie uroczystości rodzinnych. Należy jednak pamiętać, że wszczynanie awantur nie jest sytuacją kalającą. Hamulcem w tym wypadku może być np. przymus zjedzenia przez awanturnika niedozwolonego mięsa, co tak naprawdę jest dopiero czynnością kalającą-''⁰. Następujące potem oczyszczenie nie dotyczy negatywnego zachowania, ale zjedzenia mięsa. Hamulcem dla niepożądanych zachowań jest również groźba poniesienia przez „awanturnika” całkowitych kosztów spotkania (uczty)³¹.

Pojęcie skalania kategoryzuje zachowania, przedmioty, osoby, czas i przestrzeń na to, co jest czyste i na to, co jest nieczyste. Wyraża się to w rozdzieleniu ciała „wyższego” (od pasa w górę) i ciała „niższego” (od pasa w dół), ciała wewnętrznego od ciała zewnętrznego, przestrzeni zewnętrznej od wewnętrznej, Romów od nie-Romów. Tym samym sprowadza się to do fundamentalnego w społecznościach romskich wartościowania wszelkich zachowań związanych ze spożywaniem pokarmów, higieną, wiekiem, płcią oraz funkcjonowaniem grup romskich w społeczeństwie nie-romskim.

Proste rozgraniczenie wszelkich elementów rzeczywistości, w jakiej przyszło żyć poszczególnym jednostkom i społecznościom romskim, pozwala im na efektywne funkcjonowanie w społecznościach nieromskich przy zachowaniu własnej tożsamości. Mimo zwrócenia się w kierunku nowoczesności życia działacze rom-scy postulują zachowywanie zasad romanipen, które są wykładnią tradycji ich przodków³². Romanipen mówi o nakazie niewypierania się swojego pochodzenia, o solidarności i pomocy wzajemnej, o nakazie utrzymywania i używania języka ro-mani we własnej społeczności i w kontaktach z innymi Romami. Jest to swoisty ka-²⁹ Za: J. Ficowski, op. cit., s. 175-184.

⁵⁰ Ibidem, s. 184.

³¹    Informacja pochodzi z notatki z badań, sporządzonej po krótkiej rozmowie z mężczyzną identyfikującym się z Lesiakami.

³²    Rozmowa M. G. Gerlicha z R. Kwiatkowskim, prezesem Stowarzyszenia Romów w Polsce. M. G. Gerlich, Pozostaniemy Romami... Roman Kwiatkowski, Adolf Szmyt, JózefJochymczyk, Oświęcim 2002, s. 33.