1551622956

Neske był świadomy, że w osobie Gombrowicza posiada w swoim programie wybitnego autora, na którego polują również inne wydawnictwa. W 1966 roku autora Ferdydurke próbowało pozyskać znane wydawnictwo niemieckie Rowolth. Rok później ogromne zainteresowanie Gombrowiczem okazywał właściciel wydawnictwa monachijskiego Karl Piper. Podana przez niego cena była jednak zbyt niska. Neske zarzucał Piperowi, że chce on przejąć prawa do publikacji za możliwie jak najniższą cenę, podkreślając, z jakim poświęceniem wprowadzał Gombrowicza na niemiecki rynek wydawniczy. Burzliwe pertraktacje zakończyły się więc fiaskiem. Ostatecznie w wyniku słabnącego zainteresowania literaturą polską, Neske zdecydował się sprzedać prawa monachijskiemu wydawnictwu Hanser²².

W latach osiemdziesiątych literatura polska ponownie znalazła się w centrum uwagi niemieckich literaturoznawców. Podobnie jak w przypadku polskiej fali było to podyktowane wydarzeniami politycznymi (aktywna działalność związku zawodowego Solidarność, ogłoszenie stanu wojennego) oraz kulturalnymi (przyznanie Czesławowi Miłoszowi Nagrody Nobla i założenie przez Karla Dedeciusa w Darmstadzie Instytutu Polskiego). W tym czasie w Niemczech Zachodnich nastąpił ponowny wzrost zainteresowania twórczością Gombrowicza. W 1983 roku monachijskie wydawnictwo Carl Hanser Verlag zainicjowało wydanie pierwej edycji Dzieł Zebranych pod redakcją slawisty Rolfa Fiegutha i dziennikarza Fritza Arnolda”. W latach 1983-1997 ukazało się trzynaście tomów tego wydania. Wydarzenie to stanowiło początek drugiej fali zainteresowania Gombrowiczem w niemieckim obszarze j ęzykowym:

Recepcja Gombrowicza w krajach niemieckich przebiega w latach 1983-1997 zasadniczo pod znakiem tej edycji, najpełniejszej i edytorsko najsumienniejszej ze wszystkich zagranicznych wydań jego utworów. Kolejne jej ukazujące się drukiem tomy, do których wstępy i komentarze piszą najlepsi gombrowiczolodzy, polscy i obcy, inspirują, koncentrują na sobie i profilują poświęconą pisarzowi refleksję, wyznaczają nowe standardy edycyjne i przekładowe jego twórczości. (...) Edycja hanserowska dzieł pisarza, (...), przez najbliższe dziesięciolecia stanowić będzie fundament przyswajania sobie jego twórczości przez czytelników w krajach niemieckojęzycznych²⁴.

Rolf Fieguth szczegółowo analizuje okoliczności ukazania się na niemieckim rynku wydawniczym monachijskiej edycji Dzieł Zebranych Gombrowicza, przedstawiając nadzieje i oczekiwania związane z tym projektem:

²²    Zob. H. Kunstmann: Die Riickkehr des Witold Gombrowicz nach Europa..., s. 92.

²³    Zob. W. Gombrowicz: Gesammelte Werke in 13 Banden. Herausgegeben von Rolf Fieguth und Fritz Arnold. Munchen, Wien: Carl Hanser Verlag 1983 - 1997.

²⁴    D. P i e t r e k : 'Szlachcica polskiego pojedynki cieniów'. Recepcja dramatów Witolda Gombrowicza w niemieckim obszarze językowym. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut 2005. s. 21.

8