2500336122

1.2 Historia informatyki 19

1.2.2 Ostatnie tysiąclecie

Na początku XVII wieku naszej ery John Neper (1550-1617) opublikował swoje dzieło o logarytmach oraz opisał przyrząd wspomagający mnożenie za pomocą logarytmów. Przyrząd ten zwany był pałeczkami Nepera. Idea działania była bardzo prosta, lecz w tamtych czasach rewolucyjna. Polegała na tym, że mnożenie sprowadzano do serii dodawań. Pomysł ten jest wykorzystywany do dzisiejszych czasów.

W tym samym czasie żył Wilhelm Schickard (1592-1635), który jest uznawany za twórcę pierwszej mechanicznej maszyny liczącej. Opisał on model maszyny czterodziałaniowej wykorzystującej pałeczki Nepera wykonane w postaci walców.

W tych czasach twórcy maszyn liczących ponownie natrafili na problem dziesiątkowania, który, przypomnijmy, pojawił się 38 wieków wcześniej! Tym razem problem ten został rozwiązany w sposób mechaniczny, a poradził sobie z nim francuski matematyk Blaise Pascal (1623-1662), budując w 1642 sumator arytmetyczny. Była to maszyna o kilku kołach zębatych (10 zębów z numerami od 0 do 9). Chcąc wykonać operacje ustawiało się koła na odpowiednią wartość początkową (na przykład koło dziesiątek na 1, jedności na 8), a następnie przestawiało się odpowiednie koła wymaganą ilość razy (na przykład jedności o 5). W momencie, gdy jedno z kół obracało się z pozycji 9 na następną, jaką jest 0, powodowało ono również obrót kolejnego koła o jedną pozycje. Tym oto sposobem uporano się z zagadnieniem automatycznego uwzględniania przeniesienia na następną pozycję dziesiętną. Pascal budował swoje maszyny, zwane Pascalinami, z myślą o swoim ojcu, który był poborcą podatkowym. Maszyny te, wyprodukowano ich około 50 egzemplarzy, były głównie przeznaczone do obliczeń w różnych systemach monetarnych, kilka z nich przystosowanych było do obliczeń odległości i powierzchni i były przeznaczone dla geodetów.

Zarówno Schickard jak i Pascal, skonstruowali tak swoje maszyny liczące, by potrafiły automatycznie przenosić cyfry przy dodawaniu czy odejmowaniu.

Niedługo po skonstruowaniu sumatora arytmetycznego urodził się kolejny wielki matematyk Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716), który to ponownie odkrył system dwójkowy, ponownie, gdyż pierwsi byli Chińczycy. System dwójkowy jest obecnie podstawowym systemem do reprezentacji wszelkiej informacji (liczb, liter i innych znaków) w dzisiejszych komputerach.

W początkach wieku XIX angielski matematyk Charles Babbage (1791-1871) skonstruował maszynę różnicową, która miała obliczać określone

©2001-2003 by P. Fulmański & Ś. Sobieski, Uniwersytet Łódzki. Wersja RC1 z dnia: 4 stycznia 2004