72 Fizjoterapia w chorobach wewnętrznych
Bóle i(lub) zawroty głowy (okoliczności, zależność od wysiłku, pozycji ciała). Uczucie tętnienia określonych części ciała.
Ocena ciężkości wysiłku/zmęczenia według Skali Borga. Stopnie w Skali Borga określa się, dzieląc częstość pracy serca w określonym etapie wysiłku fizycznego przez 10, czyli HR serca 190/min odpow iada 19 punktom w Skali Borga. Stopnie 7-10 odpow iadają wysiłkowi lekkiemu (małe zmęczenie), powyżej 13 - wysiłkowi dość ciężkiemu, powyżej 15 - wysiłkowi ciężkiemu. Stopień zmęczenia powyżej 17 punktów w Skali Borga odpowiada zwykle przekroczeniu progu aerobow'ego.
Znaczenie danych uzyskanych z wywiadu jest tak duże, że właśnie na nich oparto powszechnie przyjętą klasyfikację stopnia niewydolności krążenia wg New York Heart Association and Blood Vessels (NYHA). Zgodnie z tą klasyfikacją stopnie niewydolności krążenia podzielono na 4 klasy:
• Klasa I - pacjent nie ma dolegliwości podczas zwykłej aktywności fizycznej.
• Klasa II - pojawiają się dolegliwości charakterystyczne dla upośledzenia wydolności krążenia w czasie zwykłej aktywności fizycznej.
• Klasa III - objawy niewydolności krążenia występują już w czasie najmniejszej aktywności fizycznej.
• Klasa IV - objawy niewydolności krążenia występują w spoczynku.
Stopień wydolności krążenia wg NYHA jest istotnym kry terium kwalifikacji do określonych metod fizjoterapii w chorobach serca.
Badania elektrokardiograficzne
EKG spoczynkowe. Pozwala ocenić czynność serca w aspekcie ukrwienia, funkcji elektrofizjologicznej, uszkodzeń jego struktur oraz ewentualnych zaburzeń rytmu.
Analiza 24-godzinnego zapisu EKG metodą Holtera. Badanie szczególnie istotne w' przypadku pacjentów odczuwających zaburzenia funkcji serca oraz kiedy stwierdza się zaburzenia rytmu w EKG spoczynkowym. System pozwala też ocenić pracę serca w momencie odczuwania przez pacjenta dolegliwości, a także określonego, zaplanowanego wysiłku.
Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa. Informuje o zachowaniu się serca w czasie określonego, narastającego wysiłku fizycznego. Jako formę wysiłku wykorzystuje się pedałow anie nacykloergometrze rowerowym z narastającym obciążeniem lub bieżnię ruchomą, w której zw iększa się prędkość przesuwu i kąt nachylenia. Marsz na bieżni uważa się za bardziej fizjologiczny, angażujący wszystkie elementy narządu ruchu. Badanie wykonuje się zgodnie z określonymi protokolarni. Najbardziej rozpowszechnionym jest protokół Bruce’a, w którym obciążenie zwiększa się co 2-3 minuty. Stosowane są też zmodyfikowany protokół Bruce’a dla ludzi wytrenowanych (progresja wysiłku jest szybsza) oraz protokół Naughtona dla pacjentów z małą tolerancją wysiłku (mniejszy stopnień wysiłku i wolniejsza progresja). W przypadku korzystania z cykloergometru obciążenie mierzy się w watach (W), zwiększając je co 2-3 minuty o 25 W (u osób młodych i wysportowanych o 50 W). Istnieje też możliwość stosowania testów typu „ramp”, gdzie wysiłek jest dawkowany w sposób