Wykłady: Metody i techniki badan środowisk wychowawczych. Opracowanie dr M. Herzberg, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy
Na ogół wyodrębnienie zmiennych w badaniach wymaga dalszego ich uszczegółowienia. Chodzi tu przede wszystkim o poddanie ich tzw. operacjonalizacji, czyli przełożenie zmiennych na wskaźniki poddające się badaniom empirycznym.
Wskaźnikami są mierzalne cechy lub właściwości badanych faktów czy zjawisk lub czynniki mające na nie wpływ albo skutki, jakie
pociągają one za sobą (Łobocki, 2007, s. 146).
.Wskaźnikiem jakiegoś zjawiska Z nazywać będziemy takie zjawisko W, którego zaobserwowanie pozwoli nam (w sposób bezwyjątkowy lub z określonym czy choćby wyższym od przeciętnego prawdopodobieństwem) określić, iż zaszło
zjawisko Z" (Nowak, 19652a:lobocki, 2007,s. 146).