Wykłady: Metody i techniki badan środowisk wychowawczych. Opracowanie dr M. Herzberg, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy
Zdaniem J. Sztumskiego we wszystkich naukach można wyróżnić dwa zasadnicze typy badań:
• teoretyczne (podstawowe, poznawcze) - ich rezultatem są nowe twierdzenia i teorie;
• praktyczne - podejmowane są w celu weryfikacji istniejących twierdzeń i teorii pod kątem ich przydatności do rozwiązywania konkretnych problemów, jakie pojawiają się w działaniach ludzi (1995,5.31-321.
Przedmiotem badań jest „wszystko to, co składa się na rzeczywistość społeczną" (sztumski, 2005,5.i8).
Najistotniejszymi składnikami tej rzeczywistości są: zbiorowości i zbiory społeczne, instytucje społeczne oraz procesy i zjawiska społeczne (tamie.