5792343892

Kapitał ludzki - ujęcie teorii neoklasycznej... 31

zasoby kapitału ludzkiego powodują wzrost stopy inwestycji w kapitał fizyczny oraz wzrost gospodarczy per capita¹⁶.

W 1990 r. G.S. Becker przedstawił teorię, w której, w przeciwieństwie do teorii wzrostu T. Malthusa i teorii neoklasycznej, umieścił inwestowanie w kapitał ludzki w centralnym miejscu modelu wzrostu gospodarczego¹⁷. Kluczowe dla tego modelu było założenie, że stopa zwrotu z inwestycji w kapitał ludzki wzrasta wraz ze wzrostem zasobu kapitał ludzkiego. To zaś prowadzi do wielorakich stanów trwałych (steady States)', nierozwiniętego stanu trwałego charakteryzującego się niskim poziomem kapitału ludzkiego i niską stopą zwrotu z inwestycji w kapitał ludzki oraz rozwiniętego stanu trwałego ze wzrastającym poziomem kapitału ludzkiego i wzrastającą stopą zwrotu z inwestycji w kapitał ludzki. W modelu tym autor przyjął też założenie o endogenicznym charakterze płodności, co również może prowadzić do wielorakich stanów trwałych: nierozwiniętego stanu trwałego charakteryzującego się wysoką stopą urodzeń i niskim poziomem kapitału ludzkiego oraz rozwiniętego stanu trwałego charakteryzującego się niską stopą urodzin i wysokim poziomem kapitału ludzkiego i fizycznego. Czynnikami wpływającymi na wzrost gospodarczy są endogeniczna płodność oraz wzrastająca wraz ze wzrostem zasobów kapitału ludzkiego stopa zwrotu z inwestycji w kapitał ludzki. Społeczeństwa, w których istnieje niski poziom kapitału ludzkiego i tym samym wysoka płodność, nie mogą osiągnąć wysokiej stopy wzrostu. Z kolei społeczeństwa o wysokim poziomie kapitału ludzkiego, wysokich inwestycjach w niego i tym samym niskiej płodności mają szansę na wzrost gospodarczy. Także i w tym wypadku kapitał ludzki utożsamiany był z wiedzą i umiejętnościami.

W 1991 r. S. Rebelo skonstruował model z całkowitym kapitałem, który następnie podzielił na kapitał fizyczny i kapitał ludzki¹⁸. Według niego kapitał ludzki znajduje się w każdym pracowniku i powstaje przy udziale zarówno kapitału fizycznego, jak i pracy. Został on określony jako zbiór umiejętności wpływających na efektywność pracy.

Ważnym głosem w dyskusji nad rolą kapitału ludzkiego była praca N.G. Mańki wa, D. Romera i D. Weila z 1992 r.¹⁹ Autorzy, odwołując się do modelu Solowa, poszerzyli go o akumulację kapitału ludzkiego i podkreślili jego znaczący wpływ na wzrost gospodarczy. Utożsamili oni inwestycje w kapitał ludzki z formalną

¹⁶    K. Cichy, Kapitał ludzki w modelach i teorii wzrostu gospodarczego. Zeszyty Studiów Doktoranckich, AE w Poznaniu, Poznań 2005, s. 12-13.

¹⁷    G.S. Becker, K. Murphy, R. Tamura, Humań Capital, Fertility and Economic Growth, „Journal of Political Economy” 1990, nr 98, s. 12-37.

¹⁸    S. Rebelo, Long-Run Policy Analysis and Long-Run Growth, „Journal of Political Economy” 1991, vol. 99, nr 3, s. 500-521.

¹⁹    N.G. Mańki w, D. Romer, D. Weil, A Contr ibution to the Empirics of Economic Growth, „Quarterly Journal of Economics” 1992, vol. 107, nr 2, s. 407-437.