614373535

Wybrane zagadnienia opiniowania sgdowo-informatycznego - Opiniodawcza rola informatyki

które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.

Odpowiedzialność cywilna biegłych jest zagadnieniem stosunkowo nowym⁹², można o niej mówić co najmniej w dwu kontekstach: odpowiedzialności za decyzje podejmowane w postępowaniach z wykorzystaniem opinii biegłego, który przyczynił się do skłonienia organu procesowego do podjęcia określonej decyzji⁹³ oraz o odpowiedzialność wobec osób trzecich za szkody

⁹²    Zob. uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 stycznia 2009 r. (I FPS 3/08): „biegły odpowiada osobiście za wykonane przez siebie czynności niezależnie od tego, czy do określonych działań zobowiązał go sąd, czy też inny organ. W wyniku zlecenia wydania opinii nie dochodzi do przeniesienia odpowiedzialności za wynik działania biegłego sądowego na sąd lub inny organ" oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 czerwca 2008 r. (K 50/05): „Biegły odpowiada osobiście za wykonywane przez siebie czynności, niezależnie od tego, czy do określonego działania zobowiązał go sąd, czy też inny organ. Sam fakt, iż wydanie opinii zleca sąd, czy też inny organ, nie oznacza, że to on przyjmuje odpowiedzialność wobec osób trzecich. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym, podlegającym ocenie na równi z innymi dowodami, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania. Sąd ponosi odpowiedzialność jedynie za swoje rozstrzygnięcie, wydane w oparciu o ocenę wszystkich okoliczności w sprawie, w tym także tych, które wymagają wiadomości specjalnych, ale nie za czynności biegłego. Sąd, powołując biegłego z listy biegłych w celu wydania ekspertyzy, odwołuje się do jego specjalistycznej wiedzy, stąd wydana w oparciu o tę wiedzę opinia musi być w pełni samodzielna. Na samodzielność w wydaniu opinii, rozumianej jako wyrażanie własnych poglądów biegłego w danej sprawie, nie wpływa fakt, iż biegły ma obowiązek stosować się do wskazówek organu zlecającego, np. co do zakresu opinii. To, że biegły sporządza opinię w oparciu o akta sprawy przekazane przez zlecającego, nie może przesądzać o tym, iż nie jest on samodzielny. Nie dochodzi do przeniesienia na sąd odpowiedzialności za wyniki działań biegłego sądowego".

⁹³    Por. K. Pachnik: Prawne..., op. cit. Autor słusznie zauważa, że „Zaznaczyć trzeba, że czyn biegłego musi być bezprawny. Bezprawność - jako przedmiotowa cecha czynu sprawcy - tradycyjnie ujmowana jest jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym. Pojęcie »porządek prawny« obejmuje przy tym nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej, lecz także nakazy i zakazy wynikające z norm moralnych i obyczajowych (...). Przy tym wedle orzecznictwa sam fakt sporządzenia przez biegłych opinii na polecenie sądu nie usuwa ewentualnej bezprawności ich działania, polegającej na nierzetelnym wykonaniu obowiązków biegłych".

43