6317101099

BIOPRODUKTY - POZYSKIWANIE, WŁAŚCIWOŚCI I ZASTOSOWANIE W PRODUKCJI ŻYWNOŚCI

[Typański, 1998; Faff 2003; Wilde i Prabucki, 2008; Bazylak i Śliwińska, 2011; Flaczyk i in., 2011]. Białko pyłku kwiatowego obfituje w biologicznie czynne aminokwasy egzogenne, do któiych zalicza się: lizynę, treoninę, walinę, metioninę, leucynę, izoleucynę. histydynę, fenyloalaninę. argininę. tyrozynę i tryptofan oraz endogenne: kwas glutaminowy, kwas asparaginowy, serynę, prolinę, glicynę, alaninę i cysteinę. Przyjęto, że dawka 30 g pyłku jest wystarczająca do pokrycia dziennego zapotrzebowania organizmu człowieka na podstawowe aminokwasy. Pyłek jest skromnym ilościowo źródłem węglowodanów, biorąc pod uwagę dzienne zapotrzebowanie organizmu człowieka na cukry. Jest natomiast łatwo przyswajalnym źródłem energetycznym. Węglowodany wy stępują w pyłku w postaci polisacharydów (skrobia, celuloza), a także mono- i disachaiydów (glukoza, fruktoza, ksyloza i arabinoza). W pszczelim pokarmie stwierdzono obecność 14 niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), takich jak; kwas linolowy, linolenowy, arachidowy, jak również fosfolipidów. Kompleks witamin obecnych w pyłku ma działanie wielokierunkowe. Zaliczyć można do nich: karotenoidy (prowitamina A), tokoferole (witamina E), darninę (witamina B,), ryboflawinę (witamina B₂). pirydoksynę (witamina B₆), cyjanokobalaminę (witamina B|₂), kwas askorbinowy (witamina C), kwas nikotynowy (witamina PP), kwas pantotenowy (witamina B3), kwas foliowy, a także bioflawonoidy (np. kwercetyna). W popiele pochodzącym z pyłku stwierdzono obecność różnych metali np.: K, Mg. Ca, Fe, Na, Mn, Mn, Zn i Cu. Występujące w pyłku pszczelim związki biologicznie czynneobejmują substancje o zróżnicowanym działaniu np. fitosterole, kwasy organiczne (jabłkowy, winowy i mlekowy) oraz enzymy (a i p amylaza, kwaśne fosfatazy, katalaza. inwertaza, pepsyna, trypsyna, lipaza i laktaza). Do substancji o działaniu antybakteryjnym można zaliczyć: inhibiny oraz fenolokwasy. trójterpeny i fitohormony. Substancje zapachowe obecne w pyłku zaliczane są do olejków eterycznych. Barwniki natomiast są mieszaniną takich związków jak: karotenoidy. flawony. antocyjany. chlorofil, melanina i inne. Wszystkie wy mienione substancje są wrażliwe na działanie podwyższonej temperatury, promieni ultrafioletowych, a ponadto na zmianę odczynu pH [Pikulska i Terao, 1998; Almaraz-Abarca i in., 2007; Grzebalska i in., 2007; Balog i in., 2009].

Pyłek kwiatowy pochodzący z różnych gatunków roślin można podzielić na 4 grapy:

•    do pierwszej grapy należy zaliczyć pyłek o bardzo dużej wartości odżywczej zbierany z: brzozy, trawy, wrzosu, szafranu, maku polnego, kukurydzy, gruszy, koniczyny czerwonej i białej, babki i wierzby:

•    dragą grapę stanowi pyłek o dość dużych właściwościach odżywczych, pochodzący z: jaworu, buku. bukszpanu, mniszka lekarskiego, topoli i wiązu;

•    natomiast pyłek o średniej wartości odżywczych pochodzący z: olchy czarnej, grabu, leszczyny i osiki stanowi trzecią grapę:

•    czwarta grupa to pyłek zbierany z drzew iglastych o malej wartości odżywczej [Banaszak 1993].

Metody pozyskiwania pyłku kwiatowego

Zbieraniem pyłku kwiatowego zajmuje się niewielu pszczelarz}', ponieważ jest to czynność mozolna, a sam produkt szybko się psuje. Do pozyskiwania pyłku służą specjalne urządzenia, zwane poław iaczami pyłku. Ogólna zasada ich funkcjonowania polega