i szkołą z jednej strony, z drugiej zaś między nauką początkową a wyższymi szczeblami kształcenia.
PROGRAM NAUCZANIA „ZINTEGROWANA EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA" AUTORSTWA J. HANISZ
W 1998 roku nakładem Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych ukazał się program nauczania w klasach 1-3 zatytułowany „Zintegrowana edukacja wczesno-szkolna" (1998). Powstał on w ramach Zespołu Programowego działającego pod przewodnictwem Ryszarda Więckowskiego, a jego autorką jest Jadwiga Hanisz. Program ten jest opracowaniem na wskroś nowoczesnym. Różni się od dotychczasowych programów nauczania zarówno konstrukcją, jak i sposobem prezentowania treści i zasad edukacji. Zgodnie z nowymi trendami (por. m.in. Komorowska 1999) zawiera on takie składniki, jak:
• cele nauczania;
• treści (materiał) nauczania;
• przewidywane osiągnięcia uczniów;
• uwagi o realizacji, inaczej można powiedzieć - procedury osiągania celów;
• uwagi o kontroli i ocenie osiągnięć uczniów.
Zdaniem autorki (Program nauczania... 1998), nadrzędnym celem edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka w osiąganiu możliwie najwyższego stopnia rozwoju osobowego korzystnego dla niego i dla społeczności, w której żyje i z której dorobku korzysta.
Wspomaganie to powinno zatem dotyczyć:
• harmonijnego rozwoju wrodzonych predyspozycji we wszystkich sferach: fizycznej, psychicznej, intelektualnej i moralnej, bez wyraźnego akcentowania którejkolwiek z tych sfer;
• nabywania wiedzy o sobie i otoczeniu;
• nabywania metod poznawania siebie i rzeczywistości;
• opanowania umiejętności komunikowania się w formie bezpośredniej (mówienie, słuchanie, mimika, gest) oraz w formie pośredniej (pisanie, czytanie, malowanie, śpiewanie, matematyzowanie); porozumiewania się za pomocą: słowa, liczby, dźwięku, ruchu, gestu, barwy.
Tak sprecyzowane cele wymagają edukacji, w której:
• program jest całkowicie zogniskowany na dziecku i jego rozwoju;
• dziecko jest osobą posiadającą swoją osobistą godność, którą w procesie edukacyjnym należy uszanować oraz swoją wartość, którą należy doceniać;
• szkołę należy dopasować do dziecka i jego możliwości; każde dziecko jest niepowtarzalną indywidualnością, która realizuje swój potencjał rozwojowy w miarę swoich możliwości;
• dziecko należy wspomagać w całościowym rozwoju, a nie tylko umysłowym;
• świat, jako zintegrowaną strukturę, należy dziecku przedstawić w całości, w jego związkach i zależnościach; bardziej podkreślać sposoby i metody poznawania rzeczywistości (wiem, jak ...) niż zasób wiedzy (wiem, że ...), a tym samym przygotować do dalszej systematycznej nauki w klasach wyższych, do samokształcenia, do dalszego rozwoju i samorozwoju (Program nauczania... 1998).
48