8748916046

NIECO O STAROŻYTNOŚCIACH. 35

razem lepiej już zbadanych. Dla tego świat uczony z niecierpliwością czeka na nas, śledzi postęp prac naszych i skwapliwie dowiaduje się o szczegóły, mogące rozszerzyć ogólne poglądy, rozstrzygnąć liczne zagadki i dorzucić nowe fakta. Jeśli na zachodzie pole do poszukiwań stoi jeszcze otworem i zatrudnia setki badaczów, to o ileż wdzięczniejszą może być praca u nas około wyzyskania skarbów naukowych, spoczywających dotąd w ziemi. A nie spoczywają one bezpiecznie. Z jednej strony postęp rolnictwa, z drugiej ciemnota ludu, niszczą ogromną ilość pamiątek. Każdy rok opóźnienia przynosi nauce niepowetowane i nieocenione straty.

Rozumieją to na zachodzie i dla tego wzmaga się tam działalność, mnożą zastępy uzdolnionych badaczów, powstają coraz nowe muzea publiczne i prywatne, a rezultaty poszukiwań ogłaszane są w licznych książkach i czasopismach specyalnych.

My jesteśmy, jak wspomniałem, trochę zapóźnieni, ale tern większy ciąży na nas obowiązek zabrania się do pracy żywo, tern pilniej potrzebujemy ludzi, gotowych służyć tej gałęzi wiedzy i tych ludzi powinniśmy znaleźć.

Brak nam zarówno fachowych specyalistów, jak muzeów i zbieraczy. Wszystko to wszakże znajdzie się, skoro ogół pozna bliżej dążenia naszej nauki.

Są działy wiedzy, jak astronomia, geologia i wiele innych, dla których skutecznie mogą pracować tylko specyaliści. Prahistorya należy do tych nielicznych, które pod swój sztandar powołują szerszy zastęp ogólnie wykształconych lubowników przedmiotu i najwięcej właśnie im zawdzięczają. Każda taka jednostka z łatwością może dorzucić swoją cegiełkę do budującego się gmachu, a zdarza się często że cegiełki dostarczone przez niespecyalistów okazują się bardzo poważnemi i przyczyniają się w wysokim stopniu do postępu nauki.

Do tego zaś, aby stać się użytecznym pracownikiem na niwie prahistoryi, potrzeba niewiele i bardzo dużo. Niewiele, bo obok ogólnego wykształcenia należy tylko wiedzieć, na jakie przedmioty nauka dziś zwraca uwagę, co należy zbierać, — jakie szczegóły notować, a w końcu jak przechowywać znajdowane zabytki. Bardzo także dużo potrzeba, bo obok powyższych wiadomości należy koniecznie posiadać dwie zalety: cierpliwość i systematyczność.

Jest to warunek ważny, bo znowu żadna może inna nauka tylu szkód nie ponosi skutkiem niedbałej lub nieumiejętnej działalności dyletantów — ile archeologia.