8748916049

36 NIECO O STAROŻYTNOŚCIACH.

Ciemny chłopek rozbija znalezioną w roli urnę, bo szuka w niej „skarbu." Nieświadomy amator, choćby ją w całości wydobył, zniweczy wartość odkrycia, jeśli nie uwzględni pytań, które nauka stawia przy podobnej sposobności do odpowiedzi. I stokroć lepiej byłoby, aby ów pseudo-archeolog urny wcale nie szukał, ani dobywał, bo możeby się doczekała ona ręki umiejętnej.

Nadeszła wiosna, ta pora najwłaściwsza do archeologicznych poszukiwań. Ziemia jest jeszcze miękka, łany zbóż nie zasłaniają gleby. Każdy kurhan czy wał starożytny mogą być łatwo rozpoznane zdaleka. Sądzę, że niejeden z czytelników jest w możności dokonać odkrycia archeologicznego i przyczynić się tern do postępu tej gałęzi u nas.

W jednym z następnych rozdziałów postaram się dać szereg treściwych wskazówek, które koniecznie należy mieć w pamięci, aby przy zdarzonej sposobności zachować starożytny zabytek od zagłady i spożytkować dobrze dla nauki przypadkowe odkrycie.

II.

Ludność kraju naszego stała niegdyś na tak nizkim stopniu rozwoju, na jakim żyją do dziś jeszcze plemiona pierwotne. Stopniowo dopiero wznosiła się do stanu, w którym obecnie pozostaje. Był więc czas, gdy metalów wcale nie znano a wszystkie narzędzia, wymagające twardości materyału, sporządzano z kamienia. Powoli, od ludów wyżej posuniętych w kulturze, zaczęły przybywać do Europy północnej pierwsze przedmioty, wyrobione z metalów. Drogą handlu zamiennego z każdym wiekiem rozpowszechniały się szerzej—najprzód na południu, potem w środkowej, następnie w północnej Europie.

Po miedzi bronz (czyli stop miedzi z nieznaczną przymieszką cyny i t. p.) stanowił długo główny, jeśli nie jedyny kruszec, z którego sporządzano broń, narzędzia i ozdoby. Najstarsze przedmioty bronzowe są odlewane, później nauczono się odkuwać metal, wreszcie zapoznano się z żelazem.

Stosownie do tych zasadniczych różnic w materyałach i sposobu zużytkowania takowych na przedmioty głównych potrzeb, podzielono czasy przedhistoryczne środkowej i północnej Europy na kilka epok: Kamienia tupanego, Kamienia gładzonego, Bron sową (Hall-