8748916452

metoda norm i instrukcji - składają się na nią m.in.: • informaqe o cechach gatunkowych określonej wypowiedzi, o sposobie dobierania środków języko-wo-stylistycznych czy kompozycyjnych oraz wskazówki co do tworzenia danej formy wypowiedzi • samodzielne ćwiczenia redakcyjne uczniów • wielokrotna nauczycielska korekta powstałych prac • wykonywanie przez uczniów poprawy tekstu uwzględniającej instrukq'e sprawdzającego • powtórna samodzielna redakcja wypowiedzi;

metoda przekładu intersemiotycznego - wyzwala w dziecku potrzebę spontanicznej ekspresji werbalnej w sytuacjach zmuszających do mówienia, wskutek obecności zastępczych, pozajęzykowych kodów komunikacyjnych; składają się na nią m.in. następujące działania: • opis dzieła sztuki (także filmowego) - jego obserwacja i analiza, ćwiczenia językowe (nazywanie przeżyć), redagowanie opisu badanego dzieła • zabawy w „role": działania pozawerbalne uczniów (scenki mimiczne), włączanie elementów słownych (opisywanie i omawianie prezentowanych scenek), ćwiczenia doskonalące warstwę językową;

metoda okazjonalnych ćwiczeń sprawnościowych - obejmuje ona różnorodne ćwiczenia sprawnościowe, słownikowo-frazeologiczne, składniowe, stylistyczne, redakcyjne itp. Ich celem jest doskonalenie warsztatu językowego ucznia. Sprzyjają one rozwijaniu sprawności wypowiedzi ucznia zarówno podczas lekcji omawiających lekturę problem językowy.

metoda praktyki pisarskiej - pozwala uczniowi zaprezentować w pełni pisemną ekspresję twórczą; dzięki niej rozwija on sprawność językową, redaguje swobodne, niewymuszone teksty na interesujący go temat⁸⁴; można wyodrębnić następujące jej etapy: • pisanie swobodnych tekstów • prezentacja ich na forum klasy *wybór najciekawszego • jego wspólna kosmetyka językowo-stylistyczna. Taka sytuacja komunikacyjna wyzwala w dziecku potrzebę mówienia i doskonali sprawność językową, uczy także piszącego odpowiedzialności za wypowiadane słowa.

Cztery pierwsze metody mają charakter propedeutyczny wobec piątej, za ich pośrednictwem dziecko poznaje warsztat pisarski i dokonuje swoich pierwszych prób twórczych. W omówione wyżej sposoby pracy wpisana jest troska o sprawność wypowiedzi ucznia. Ta ostatnia wymaga odpowiedniego ukształtowania językowo-kompozycyjnego. Aby więc uzyskać efekty dydaktyczne, chociażby w zakresie interesujących mnie prób publicystycznych piętnastolatków, należy wprowadzić serię uporządkowanych i przemyślanych ćwiczeń. Dzięki nim uczeń będzie mógł zarówno rozwijać sprawność odczytywania, badania tekstu dziennikarskiego, jak i być jego krytykiem oraz kompetentnym twórcą

⁸⁴ Można tu mówić o nawiązaniu do pedagogiki C. Freineta poprzez angażowanie uczniów do tworzenia swobodnych tekstów. Por. H. Semenowicz, op. cit.

35