1108720322

204

Jan Beliczyński

biurokrację, delegowanie władzy, drogę służbową, tetrarchię (współwładzę czterech osób - pomocników) oraz zasadę oznaczającą, że od najniższego do najwyższego szczebla w hierarchii powinna przebiegać wyraźna i nieprzerwana linia władzy [Osigweh 1985]. Attila (406-453 r. n.e.), wódz koczowniczego plemiona Hunów, traktował przywództwo jako przywilej. Uznawał, że aby osiągnąć cele organizacji, należy kierowanie pracą innych wiązać z odpowiedzialnością [Pindur 1995]²².

Jak zauważa Augustyn Wajda, twórczość Platona i Arystotelesa, Lucjusza Seneki i Marka Aureliusza zapoczątkowała kumulowanie wiedzy m.in. o funkcjonowaniu organizacji-instytucji, jak i rozwój współczesnej teorii organizacji i kierowania zespołami ludzkimi [Wajda 2003, s. 12].

6. Starożytne Chiny i Indie

W starożytnych Chinach, w okresie panowania zachodniej dynastii Zhou (VIII w. p.n.e.) opracowano Kroniki etykiety, w których opisano nie tylko kwestie normalizacji wyrobów, ale nawet standardową organizację systemu jakości zakładów rzemieślniczych [Karaszewski 2001, s. 76]. W Dialogach Konfucjań-skich Konfucjusz (551-479 r. p.n.e.) pisze, że „rodzina jest modelem dla wszelkich organizacji” [Wajda 2003, s. 13], Konfucjusz sformułował podstawowe warunki sprawnego (efektywnego) kierowania państwem. Do najistotniejszych z nich należy znajomość oraz rozumienie przez obywateli podstawowych celów polityki państwa i sposobów dochodzenia do nich [Żbikowski 1975, s. 132].

Lao Tsy (VI w. p.n.e.), w dziele Dao De Jing (Ksie_tga drogi i cnoty) zauważa, że jakość to doskonałość, której nie da się osiągnąć, lecz do której trzeba uporczywie dążyć. Lao Tsy przypisywane są myśli odnoszące się do przywództwa²³.

Najstarszą na świecie pracą na temat sztuki wojennej jest Sztuka wojny autorstwa Sun-Tzu (544-496 r. p.n.e.)²⁴. Opisane w niej zasady prowadzenia wojny

²²    Warto zwrócić uwagę, że zasady przywództwa Attyli mogą być stosowane w zarządzaniu współczesną firmą, na co zwraca uwagę R. Wess w książce pt. Leadership Secrets of Attila the Hun (Powalająca siła przywództwa. Sekrety Attyli, króla Hunów) wydanej 1991 r.

²³    Lao Tsy twierdzi: „Doskonały władca (przywódca) to taki, o którego istnieniu nikt nie wie. Nieco gorszym od niego jest taki, który się cieszy dobrą sławą. Jeszcze gorszy jest taki, którego należy się bać. A jeszcze gorszy jest ten, którym się gardzi. Jeśli ktoś jest nieszczery, nikt mu nie zaufa. Władcy, który jest oszczędny w słowach łatwo odnieść sukces i załatwić wiele spraw” [Lao Tsy 2002, s. 6-7].

²⁴    Sun Tzu nazywany jest jako Sun Zi (Mistrz Sun z Wu). Sun Tzu to angielska transkrypcja sinologiczna brytyjskich sinologów Thomasa Wade’a i Herberta Gilesa, stosowana do zapisu wymowy języka chińskiego za pomocą alfabetu łacińskiego na potrzeby użytkowników języka angielskiego.