9742848745

Propedeutyka diagnostyki klinicznej, IV rok O AM Wydz. Farmaceutyczny U]CM 2010/2011 5. METABOLIZM KOSTNY

Kość jest żywą tkanką, podlega stale procesom przebudowy (remodelingu, metabolizmu kostnego), reaguje na niedobór/nadmiar minerałów i elektrolitów, większości hormonów i witamin.

Kość zbita - korowa: przebudowa dotyczy ok. 3% masy rocznie

Kość gąbczasta - beleczkowa: przebudowa dotyczy ok. 25% masy rocznie

Macierz kostna:

kolagen typu I (90% masy macierzy kostnej) + kryształy hydroksyapatytu

osteonektyna (SPARC)

osteopontyna i in. fosfoproteiny

sialoproteiny

proteoglikany

cząstki adhezyjne

białka Gla (osteokalcyna, MGP, białko S) czynniki wzrostowe

Komórki kości

Osteoblasty (komórki pochodzenia mezenchymalnego) wytwarzają kolagen typu I i in. białka macierzy kostnej, mineralizują macierz kostną (kościotworzenie).

Osteoblasty uwięzione w uwapnionej macierzy kostnej przekształcają się w osteocyty. Najprawdopodobniej osteocyty regulują procesy przebudowy kości (dzięki błonie komórkowej wrażliwej na niewielkie odkształcenia i systemowi wypustek umożliwiającemu komunikację międzykomórkową).

Osteoklasty (wielojądrzaste komórki pochodzenia hematopoetycznego) degradują macierz kostną (resorpcja kostna). Niskie pH i enzymy (np. katepsyna K, winianooporna kwaśna fosfataza - TRAP) rozpuszczają hydroksyapatyt i degradują kolagen.

Kolagen typu I

potrójna helisa złożona z dwóch łańcuchów al i jednego łańcucha a2 syntetyzowane jako prokolagen

Markery kościotworzenia (osteogenezy)

marker	pochodzenie	materiał	metody oznaczania	uwagi
bALP (BALP, BAP)	kości	surowica	elektroforeza, IRMA, EIA	interferencja izoformy wątrobowej
osteokalcyna (OC)	kości, płytki	surowica	RIA, IRMA, ELI SA, ECHA	wiele form we krwi (proteoliza)
PICP	kości, tkanki miękkie, skóra	surowica	RIA, ELISA, ECUA
PINP	kości, tkanki miękkie, skóra	surowica	RIA, ELISA, ECLIA

wg Seibel JM. Clin Biochem Rev 2005;26:97