9742848740

Propedeutyka diagnostyki klinicznej, IV rok OAM Wydz. Farmaceutyczny UJCM 2010/2011

Propedeutyka diagnostyki klinicznej Konspekty wykładów i ćwiczeń (cz.3)

Paulina Dumnicka

4. GOSPODARKA WAPNIOWO-FOSFORANOWA

	wapń	fosfor
zawartość w organizmie (g)	1000	600
kości (%)	99	85
tkanki miękkie (%)	1	15
stężenie w surowicy (mmol/l)	Ca całk.: 2,02-2,61 Ca^2+: 0,98-1,13	Pi: 0,87-1,45
stężenie w surowicy (mg/dl)	Ca całk.: 8,08-10,44 Ca^2+: 3,92-4,52	Pi: 2,7-4,5

Ca całk. - wapń całkowity Ca²⁺ - wapń zjonizowany Pi - fosforany nieorganiczne

Rola w organizmie

•    Ca: pobudliwość komórek nerwowych, skurcz mięśni, aktywność enzymów śródkomórkowych, stabilność cytoszkieletu, działanie układu immunologicznego, krzepnięcie i fibrynoliza

•    P: składnik strukturalny komórek (fosfolipidy, nukleoproteiny), magazynowanie i uwalnianie energii (ADP/ATP), dysocjacja oksyhemoglobiny (2,3-DPG), procesy enzymatyczne (NADP, cAMP, cGMP, fosforylacja enzymów)

•    składniki tkanek podporowych Caio(P0₄)₆(OH)2 - kości

Regulacja metabolizmu wapnia i fosforanów (patrz też tabela na str. 15)

-    aktywna forma witaminy D: l,25(OH)₂D powstaje pod wpływem 25-hydroksylazy wątrobowej

i la-hydroksylazy nerkowej z ergokalcyferolu (wit. D₂ ze źródeł roślinnych) i cholekalcyferolu (wit. D₃ ze źródeł zwierzęcych i powstająca w skórze pod wpływem światła słonecznego).

Podstawowa funkcja: l,25(OH)₂D jest niezbędna dla odpowiedniego wchłaniania wapnia (i w mniejszym stopniu dla prawidłowego wchłaniania fosforanów) z przewodu pokarmowego.

l,25(OH)₂D ma wiele innych funkcji (4 syntezę i wydzielanie PTH, t resorpcję zwrotną Ca²⁺ i P| w nerkach, t różnicowanie osteoblastów, działa immunomodulacyjnie, antyproliferacyjnie, pobudza różnicowanie komórek, reguluje czynność narządów wewnątrzwydzielniczych...).

-    PTH: polipeptyd, hormon przytarczyc

Podstawowa funkcja: Pobudza wchłanianie zwrotne Ca²⁺(i Mg^2ł) oraz znacznie zwiększa wydalanie P| w nerkach. Pobudza nerkową la-hydroksylazę (T syntezę l,25(OH)₂D).

W fizjologicznych stężeniach PTH działa na kość anabolicznie (kośćiotworżenie przeważa nad resorpcją kostną). Podwyższone stężenia PTH powodują wzrost resorpcji kostnej.