1155787762

48 Zdobyć historię.

Skoro zaś wiemy, że była z urzędu Kuszanką i jeśli prawdą jest, że pochodziła z rodziny królewskiej, to znaczy', że jest to ulubiona żona Arsamucha. która zbiegła po zajściu w ciążę, starając się ochronić życie dziecka przed lękającym się o tron królem Chorezmii:

Ostatnią kroplą w kielichu goryczy byl zamach żony najdostojniejszej —jedynej, do której naprawdę się przywiązał, tej z kuszańską krwią w żyłach. (...) Zbiegła z pałacu, ledwie zaszła w ciążę, i z barki na Oksosic [...). imieniem mającego przyjść na świat dziecka, jako jedynie prawnego dziedzica korony Chorezmii, ogłosiła się — nie sama, wraz ze świekrą. [1, 39, podkr. moje — R K.|

Zatem rozpoznanie tożsamości ulubionej żony Wazamara było przyczyną jej uwięzienia i śmierci, które zresztą dokonały się na życzenie Arsamucha. Dziecko zostało odesłane do ojca Chozrocsa i prawdopodobnie zamordowane lub oddane do stanu kapłańskiego. Obie kobiety uwięziono, aby zabezpieczyć tron Chorezmii przed pretensjami ze strony Kusza-nów i Persji. I to jest chyba prawdopodobna odpowiedź na zagadkowy fragment rozmowy' Mitroanii z Klaudiuszem i Kwintyliuszcm:

ale poza nimi nikt chyba nic wiedział, nic mógł wiedzieć, co się właściwie stało...

— Ja wiem, co się stało — przerwał nagłe opowieść Mitroanii starszy z dwu pozostałych przy życiu synów Ragona i Teuty. (1, 511

Tutaj też kryje się zagadka tożsamości Mitroanii, wątpliwość — jest czy nie jest córką Wazamara i uwięzionej żony Arsamucha. Tej zagadki nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć. Wiadomo, że udaje się z Wazamarem w podróż dy plomatyczną do Sarmatów, gdzie ojciec byl posłem na zlecenie króla Persów. Jednak jego prawdziwa misja jest inna. Zgodnie z postanowieniem Arsamucha, Chozroes, a potem Wazamar mieli być po jego śmierci królami Chorezmii. Wiadomo jednak, że takie postanowienie na pewno będzie kwestionowane przez Persów, którzy będą szukać sposobu obalenia postanowienia Arsamucha. I w tym momencie zbliżamy się do zdarzeń stanowiących właściwy prolog akcji powieści:

Arsamuch Chozroesa w te szczególne zupełnie wyjątkowe w dziejach Chorezmii — wyposażył prawa, układając porządek następstwa po sobie.

1’orządek ten jednakże nagle został nie tylko zagrożony, ale odwrócony. Na jakieś pół miesiąca przed dniem, w którym Mitroania uprowadzona została w niewolę ze świeżo wzniesionego zameczku sarmackiego nad Drawą, nadeszła do tegoż zamku wiadomość z Chorezmii o śmierci Arsamucha. Ale także i o czymś jeszcze innym; mianowicie o przekroczeniu rzeki Oksos przez wielkie masy konnicy baktryjskiej na rozkaz perskiego Króla Królów, który uznał Chorezmię za lenno opróżnione, a ustawę o następstwie po Arsamuchu za unieważnioną przez siebie. [ 1.451

Podróżując do Sarmatów, Wazamar ukrywa właściwy cci podróży. Twierdzi, żc szuka tajemniczej groty — miterum — miejsca kultu boga Mitry . W jaskini ma się znajdować księga absolutnego wtajemniczenia. Naprawdę jednak

ani w głowie było na jakieś dziwaczne wlajemniczenia tracić choćby ułamek czasu, danego sobie na przekonywanie przywódców związku sarmackiego o celowości ich ponownego najazdu na prowincję iliryjską dokładnie wtedy, gdy wojska perskie wtargną do Armenii. [1, 19]

Tak skomponowane wątki zaczynają się zbiegać w jedną całość. Po śmierci Arsamucha Persowie próbują podważyć jego decyzje przekazujące tron Chorezmii Chozroesowi, potrzebują jednak do tego kogoś z rodu królewskiego, kto mógłby uzasadniać te pretensje. Mogą nimi być babka i matka uwięzione na życzenie Arsamucha. ale te prawdopodobnie już wówczas nie żyją. Pozostaje Mitroania jako potencjalna wnuczka Ardaszyra Sassanidy. Wątpliwości nie mają tu znaczenia, zostałyby rozstrzygnięte na korzyść silniejszego Wazamar ma za zadanie sprowokować najazd Sarmatów na prowincję rzymską dokładnie wtedy, gdy Persowie wtargną do Armenii. Wówczas ci ostatni na pewno zażądaliby wydania Mitroanii w ich ręce. Sprowokowani najazdem Sarmatów Rzymianie wyślą wyprawę