1194638977

w owym okresie żadnego zainteresowania sprawą Bukowiny. Zagadnienie to stało się odtąd jedynie przedmiotem rozgrywek pomiędzy Rumunią a mocarstwami sprzymierzonymi, w których Ukraińcy, o ile występował i. byli juz jedynie biernymi statystami jedną z wielu mniejszości narodowych.

Problem Besarabii z ukraińskiego punktu widzenia przedstawiał się jeszcze gorzej. Zgłoszone w 1918 r. przez rząd Pawła Skoropadskoho pretensje do części tego terytorium, nie były nigdy przez stronę ukraińską podnoszone na forum Paryskiej Konferencji Pokojowej. Besarabia stała się raczej przedmiotem sporu między Rumunią a .białą" Rosją, której funkcję w końcowej fazie omawianych wydarzeń przejęła Rosja Sowiecka. Ruch ukraiński w Besarabii nie istniał, a w każdym razie nie zaznaczył w sposób widoczny swojej egzystencji, co w znacznej mierze, jak można sądzie, było spowodowane faktem, ze Ukraińcy stanowiłi w tym kraju zdecydowaną mniejszość.

Podobnie jak Bukowina, tak i Besarabia stały się atutem politycznym w ręku Konferencji Pokojowej, za pomocą którego zwycięskie mocarstwa usiłowały wymóc na Rumunii określone ustępstwa. Stosunek poszczególnych państw do obu tych kwestii był różny. Losy tych dwóch terytoriów z przyczyn oczywistych angażowały bezpośrednie interesy ZURL. i URL oraz Rumunii, a także Rosji, zarówno .białej", jak i .czerwonej". Poza tym kwestią przyszłej przynależności państwowej Bukowiny i Besarabii zainteresowane były:

1.    Polska - walcząca z ZURL i niezycząca sobie powstania na Bukowinie ośrodka politycznego ruchu ukraińskiego, ceniąca zas posiadanie wspólnej granicy z Rumunią.

2.    Królestwa SHS - używające w swym sporze z Bukaresztem o Banat argumentu o nadmiernym przyroście terytorialnym Rumunii.

3.    Włochy, które ze względu na ich pretensje do Dalmacji popierały Rumunię jako konkurenta Belgradu.

4.    Bułgaria, która w związku z konfliktem o Dobrudzę zagrożona była. ze jej kosztem Rumunia uzyska rekompensatę za ewentualne nieprzyznanie jej któregoś ze spornych terytoriów.

5.    Węgry, które mocarstwa Ententy usiłow-ały uwolnić spod okupacji rumuńskiej. grożąc Bukaresztowi nieuznaniem jego praw do Besarabii i Bukowiny w przypadku dalszego pozostawiania swych wojsk w Budapeszcie. Obie prowincje stały się rówmiez obiektem przetargów w'sprawie traktatowych zobowiązań Rumunii do ochrony jej mniejszości narodowych.

Jak więc widzimy, owe dwie niewielkie krainy, których utrzymanie w ręku Ukraińców miało marginalne znaczenie dla powodzenia prób budowy ich niepodległego państwa, skupiły wokół siebie wiele problemów', których wagi dla zainteresowanych nimi krajów, poza może jedyną Rumuni nie należy jednak przeceniać. Ostatecznie o takim, a nie innym rozstrzygnięciu kwestii przynależności państwowej obu tych obszarów, zdecydowała istniejąca w danej chwili militarna przewaga Rumunii nad pozostałymi konkurentami. Zarówno Bukowina, jak i Besarabia opanowane zostały metodą faktów dokonanych, a stan ten dopiero wtórnie, choc niekompletnie zatwierdzony został przez Konferencję Pokojową. Główną przyczyną sukcesu Rumunii w tym sporze, obok klęski Austro-Węgier, był przejściowy zanik mocarstwowosci Rosji. W chwili, gdy potęga polityczna i militarna tego państwa znów'stała się realnym faktem, stan posiadania Rumunii na tych obszarach uległ daleko idącej rewizji.

111