1282723049

13

Relacja urząd-obywatel a standardy dobrej administracji

byłoby się zastanowić, czy w procedurze administracyjnej nie powinna zostać wprowadzona instytucja mediacji - na analogicznych zasadach jak w procedurze karnej czy w procedurze karnej skarbowej¹⁰.

W tym miejscu należy postawić pytanie, jaki jest poziom moralny prowadzących postępowanie administracyjne urzędników? Czy mają oni poczucie misji, innymi słowy czy mają poczucie służby? Istnieją co do tego daleko idące wątpliwości. A tymczasem zadaniem urzędnika jest nie tylko ścisłe przestrzeganie przepisów prawnych (choć i to jest oczywiście bardzo ważne i również z tym są niestety problemy), lecz poczucie, że została mu powierzona pewna misja wobec społeczeństwa. I to nie misja polegająca, jak wspomniano, na wygospodarowywaniu jak największych zysków dla budżetu, lecz misja służebna względem obywatela^{1 2}.

Należy się teraz zatrzymać nad jedną istotną kwestią - mianowicie nad tym, iż w polskim systemie prawnym nie istnieje w zasadzie żadna, szeroko rozumiana, standaryzacja administracji. Pracownicy administracji publicznej nie są zobowiązani do przekazywania swoim zwierzchnikom sygnałów, dotyczących wadliwości działania urzędu wobec obywatela. Przy takim stanie rzeczy bardzo trudnym zadaniem wydaje się wypracowanie standardów dobrej administracji. Brak jest, z nielicznymi wyjątkami, instytucji sygnalizacji, a nawet istniejące rozwiązania częstokroć nie są przestrzegane (np. sygnalizowanie o każdym przypadku nie-załatwienia sprawy w terminie - por. art. 36 k.p.a.). Tymczasem relacja: urząd-obywatel kształtuje się nie tylko w sferze procedury administracyjnej, lecz również np. w sferze organizowania służby publicznej¹².

Sporo uwagi zostanie poświęcone nie tylko możliwości zawierania ugody pomiędzy urzędem a obywatelem, lecz również możliwości tzw. miarkowania interesu publicznego w postępowaniu administracyjnym. Niniejsze opracowanie ma również zobrazować wzajemne relacje pomiędzy urzędem a obywatelem w świetle europejskich standardów procedury administracyjnej, w systemach prawnych krajów Europy Zachodniej (w aspekcie prawnoporównawczym z systemem polskim) oraz te relacje w panujących w naszym kraju uwarunkowaniach - szczególnie

1

¹⁰    Możliwość mediacji została wprowadzona do ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.).

2

   Czyli taka misja, jaka została przyjęta w europejskich standardach dobrej administracji

¹²    Ze względu na ograniczone rozmiary niniejszego opracowania, ograniczyłem się jednak tylko do zasygnalizowania tej kwestii. Warto również zasygnalizować, że w naszym kraju nie traktuje się administracji publicznej, jako organizacji sprzedającej pewien produkt - jako organizacji „zarządzającej zasobami”. Ma to związek z pojęciem tzw. dobrego rządzenia (Good Govemance), o czym będzie mowa w rozdziale I