1869525111

mocnym, dojrzałym utworem literackim.

Proza Naglerowej — poza „Chlebem’ ' — jest wyraźnie intelektualna. Upodobaniem autorki jest syntetyzm psychologiczny, wybiegający nawet w socjologiczne granice prawideł życia „duszy zbiorowej”. Bohaterami najczęś" ciej są — „my”, „jedna z nas”. Długie miesiące cierpień i oderwania od świata kazały wejść pisarce i wszystkim tam ludziom w siebie, spoglądać i analizo” wać strugę wewnętrzną duszy, ambicją tedy Naglerowej jest podanie wniosków

RECENZJA

„W walce

Gdy pojawił się pierwszy album fo' tograficzny W. Ostrowskiego, poświęcony bojom 2. Korpusu w Italii — został on w mig rozchwytany. I nakład jego niewielki, i wielka staranność, z jaką został wydany i graficznie wykonany, i wreszcie potrzeba, jaką sam żołnierz polski odczuwał, by w poglądowy feposób upamiętnić sobie przybyte walki, wszystko to sprawiło, że wkrótce stał się poszukiwaną rzadkością. Spel" nił niejedno zadanie i dokumentarne, i wspomnieniowe, i sprawił wiele zado" wolenia.

Nie nadążył może z jedną sprawą — poza niespełnieniem zadania nowinki artystycznej — nie mógł dostatecznie przeniknąć do świadomości obcych, nie* Polaków, odegrać pełnej roli propagandowej, na którą było go stać. Było go i mało, i brakło mu popularyzujących tekstów⁷ w językach obcycłi.

To też przewidując dalszą potrzebę tego rodzaju wydawnictwa — podkreślono w jednej recenzji, że „Przyjęcie, jakiego dozna to wydawmictwo ilustracyjne, zachęci zapewne \vydaw^rców^? do powtórzenia go w następnych nakładach, któreby spełnić mogły nie tylko dokumentarne, ale i rzetelne zadania propagandowa, o ile zaopatrzonoby je również w^t napisy obcojęzyczne. Przy krótkich legendach polskich łat^-w^To moźnaby zmieścić pod każdą foto^-

o charakterze prawd i odkryć psychologicznych.

Są rzecz jasina i słabości now^el Nagle" rowej. Syntezy psychologiczne niekiedy są powierzchowne (szczególnie w „Cięciwie”), ale to dopiero kiedyś uporządkuje sobie krytyka. Dziś wypada przyjąć „Ludzi sponiewieranych” jako utwór pięknej i mocnej moralnie prozy. Prozy naszych czasów, kiedy zamiast wymarzonych fikcji trzeba używać najwznioślejszego wysiłku, aby podołać żywiej praw^r-dzie.

Jan Bielatowicz

o wolność

grafią także podpisy angielskie, francuskie i wioskie. Pomijanie lub niedocenianie nieraz w prasie zagranicznej udziału polskiego w bitwie pod Monte Cassino wskazywałoby na konieczność tego rodzaju przedsięwzięcia”. („Orzeł Biały” nr 17/152/ z 29 kwietnia 1945 r.)

Nie minęły trzy miesiące, a ten szkic programu został całkowicie wykonany, choć nie przez tego samego autora, ani tego samego wydaw⁷cę, lecz tylko w tej samej drukarni „Novissima”. Program wykonano poniekąd 7 nadmiarem, w pewnym kierunku, a z chyba zupełnie nieznacznym niedoborem w drugim.

Przede wszystkim w'ięc autor nowego albumu, Lucjan Paff, wydając nakładem Referatu Kultury i Prasy Kre* sow^rej Dywizji Piechoty foto"album pt. „W walce o w^rolność” rozszerzył płaszczyznę w^rydaw^łnictw^ra z samej bitw^fy o Monte Cassino, przygotowań do niej i bezpośrednich następstw¹ — do rozmiaru walki żołnierza polskiego, ciągnącej się od września 1939 r. do koń ca w’ojny we Włoszech.

W tych ramach znalazło się miejsce i na syntetyczny obraz samotnego wystąpienia Polski do w⁷alki z Niemcami w 1939 roku oraz nieszczęść, jakie to ściągnęło na kraj. I na montażowa poka zanie ohydy rozbioru Polski przez Niemców i Rosjan na podstawie paktu Rib" bentrop — (Mołotow. I na szlaki tuiacz*

83