1999020603

(21) ZARYS HYDROGRAFII BAł.TYKU 21

się obniża, a kra wyrzucona na ląd pozostaje tam do wiosny. Na mniejszą skalę występuje to wyrzucanie lodu na brzeg u wybrzeży Sambii.

Zanik lodu w porze wdosennej postępuje od brzegów i ku północy. W połowie kwietnia pęka pomost Alandzki. Luźny lód na środku dużych basenów topnieje, otoczka lodowa wzdłuż brzegów zatoki Fińskiej i Botnickiej kruszeje, łamie się i topnieje; wiatry spędzają luźną krę zwykle ku brzegom wschodnim. W zatoce Fińskiej charakterystycznym jest szybkie tajanie lodu pod wpływam nagrzewającego się lądu; jeżeli w okresie topnienia panują wiatry wschodnie, to szybko oczyszczają one zatokę z kry, wypędzając ją do basenu Gotlandzkiego. W Botniku lód musi stopnieć powoli pod działaniem promieni słonecznych — trwa to zwykle do maja i daje duży odpływ⁷ wody słodkiej do Bałtyku właściwego; wtedy właśnie prąd bałtycki jest bardzo zasobny⁷ w wodę. Czasem jeszcze widać w czerwcu pływające po Botniku i tające kry. Również i w basenie Gotlandzkim u wybrzeży Łotwy⁷ i Estonii widziano czasem jeszcze w czenvcu krę.

W zależności od charakteru zimy⁷ może zlodzenie Bałtyku przebiegać w bardzo różny sposób; przewaga w^rpływów oceanicznych w ciągu zimy i wynikający stąd układ wiatrów i prądów oraz rozkład izoterm powoduje łagodny przebieg zlodzenia. Podczas zimy zaś kształtującej się pod przeważającym wpływem antycyklonu rosyjskiego, który się czasem usadowi w sąsiedztwie Bałtyku od strony⁷ wschodniej, mamy pogodę suchą i mroźną o silnym wypromieniowaniu, a pamiętać musimy, że Bałtyk północny prawie dotyka koła polarnego i noce są tam bardzo długie. W takie zimy przypada większe zlodzenie niż w⁷ zimie przeciętnej. Prócz tego mniejsze różnice w formie i zasięgu zlodzenia w⁷ różnych częściach Bałtyku wypływają z przyczyn lokalnych, charakteru wybrzeża, płytkości wód, różnic zasolenia itp.

Jak widać z powyższego, najbardziej ze wszystkich państw otaczających Bałtyk jest zainteresowana przebiegiem zlodzenia Finlandia. Prawie przez 5 miesięcy są unieruchomione jej porty i żegluga w zatoce Fińskiej, a 0 miesięcy w Botniku. To też w Finlandii poświęcono wiele pracy badaniom zlodzenia, właściwości fizycznych lodu; ustawiono służbę sygnalizacji lodów i dano inicjatywę do współpracy międzynarodowej w tym kierunku. Również dla Sowietów⁷ w^rażna jest kwestia dostępu w porze zimowej do portu kronsztackiego.

Naukowe opracowania zlodzenia, a zwłaszcza jego ujęcie kartograficzne datują się od 1918, gdy opracowano pierwszą mapkę średniego trwania zlodzenia Bałtyku. Prócz tego instytucje hydrograficzne Szwecji, Finlandii, Niemiec zorganizowały służby lodowe na swych w⁷o-dach terytorialnych; zbierane wiadomości o stanie lodów⁷ podawane są do