1999020815

(3) ZARYS HYDROGRAFII BAŁTYKU 3

(3) ZARYS HYDROGRAFII BAŁTYKU 3

identyfikują

dzi się nazwa Bałtyku, choć nowsi badacze wyspę ową z dzisiejszym Helgolandem.

Najstarszy dokument w Polsce z 995 roku wspomina o marę lon-<jitm\ 'Gall używa nazwy marę amfUrionale lub marę septentrionale. Nestor nazywa je morzem wareżskim. Po raz pierwszy nazwy Morze Bałtyckie używa Adam z Bremeny 1076. W 1370 roku napisano pierwszy podręcznik dla żeglarzy, odbywających żeglugę z Danii wzdłuż brzegów Szwecji do wyspy Oland, do dzisiejszego Tallinn a i Hango.

Bałtyk przedstawiał się ówczesnym kartografom jako mało rozczłonkowana odnoga oceanu północnego, rozciągająca się na północ

mapie O 1 a j a Magnusa w r. 1532, choć zatoka jest mocno skręcona w kierunku północnym. Na nieco wcześniejszej mapie D i e g o R i-beroa z r. 1529, przedstawiającej ocean Atlantycki, widzimy na północy Europy zarysy morza, słabo tylko przypominającego kształtem Bałtyk. Hebersztein rysuje w 1549 r. Bałtyk nierozezłonkowany, wyciągnięty na północ aż do krańca mapy, tak że niewiadomo, jak sobie wyobrażał północny zarys tego morza. Finlandia leży u niego po zachodniej stronie Bałtyku. Prawidłowiej rysował kontury Bałtyku Merc a t o r. Mapa O r t e 11 i u s a podaje już foremny zarys morza Bałtyckiego, choć deformuje bardzo półwysep Skandynawski.

Pierwsze nowoczesne zdjęcie Bałtyku wykonał z polecenia Karola XI matematyk i geodeta szwedzki Andrzej B u r e u s w 1603 r. Ma pa ta posłużyła kapitanowi szwedzkiej floty Johanuowi M a n s a n’owi do wydania mapy żeglarskiej i locji, która służyła żeglarzom rosyjskim aż do roku 1789. Według szwedzkiej mapy Rosenfelda z 1694 polecił Piotr 1 w 1741 r. opracować rosyjską mapę Bałtyku p. t. „Kniga razmiernaja gradusnyeh kart Ostsej iii Wariażskoho moria” w 14 arkuszach. Pierwszą mapę zatoki Fińskiej i atlas wydano w 1789. Jeszcze w 1802 r. wykonał rosyjski geodeta Sarczew mapę Bałtyku metodami mało dokładnymi, aż dopiero w 1828 Schubert oparł się na wykonanej przez siebie triangulacji, która objęła cały wschodni brzeg Bałtyku.

W niemieckim języku pierwszą pracą o Bałtyku jest Boi la „Die Ostsee , wydana w r. 1857. Dokładniejszą i obszerniejszą jest praca Et ze la z r. 1874 p. t. „Die Ostsee und ihre Kiistenlander”. Nowoczesnym ujęciem jest już praca C. Ackermanna: „Beitrage zur phy-sischen Geographie der Ostsee' z 1883 r., w której znajdujemy zupełnie już dobrą mapę dna Bałtyku.