2230661200

ma gorszy czy lepszy dzień. Lider, jeśli odniesiemy to do pracy, którą wykonuje, to osoba niejednokrotnie narażona na spiętrzenia zadań, które musi opanować. Powinna mieć cechy psychofizyczne predysponujące ją do pracy pod presją psychiczną, presją zadań, czy podejmowania decyzji w warunkach trudnych. Osoby działające na „wysokich obrotach”, których praca wiąże się z wyjazdami i np. z przekraczaniem stref czasowych, muszą posiadać cechy psychofizyczne, pozwalające im na pokonywanie własnych barier. Nie oznacza to jednak, że nie płacą pewnej ceny za swoje predyspozycje. Najczęściej tryb życia, który prowadzą wcale nie jest zdrowy, bo jeśli ktoś koncentruje się na zadaniu niezależnie od tego czy zjadł śniadanie i przespał noc, siłą rzeczy naraża się na problemy. Mówimy tutaj chociażby o zażywaniu leków, począwszy od melatoniny, po to by przestawić się po przylocie na inny tryb, po leki nasenne czy przeciwdepresyjne lub też łagodzenie napięć alkoholem.

A.M.-S.: Niewyczerpane pokłady energii to jedna strona medalu lidera. Jednak, to nie jedyne źródło jego pozycji?

A.B.: Oczywiście kolejnym wyróżnikiem lidera jest charyzma. Osoba, która jest przywódcą z reguły dominuje. Przede wszystkim musimy zrobić rozróżnienie na tego kto kieruje formalnie, a tego kto faktycznie jest liderem w zespole osób. Ten kto kieruje niekoniecznie jest liderem. Są to dwa osobne, często nieprzystające do siebie pojęcia. Kierować można za pomocą dyrektyw i nakazów. Natomiast pozycję lidera obejmuje ten, który potrafi w sposób często niekonwencjonalny pokierować zespołem. Wyobraźmy sobie sytuację, że nadzorujemy kreatywny zespół naukowców i nie mamy możliwości ujęcia go w konkretne ramy, metodą nakazu. Trudno jest w sposób dyrektywny kierować zespołem twórców, chociażby ze względu na pojawiające się w nim specyficzne osobowości. Gdybym miała mówić o sobie, to nie mogę polecić naukowcom, z którymi współpracuję, aby w określonych porach dnia byli najbardziej kreatywni. Wena często rodzi się w najmniej oczekiwanych momentach. Zdarza się, że przychodzi dopiero po zakończonych godzinach pracy, w fazie odpoczynku. Pokusiłabym się o stwierdzenie, że w taki sposób powstają znaczące prace naukowe czy inne dzieła, chociażby literackie. Nie możemy narzucić umysłowi weny twórczej.

A.M.-S.: Zbliżamy się do uściślenia koncepcji kreatywności. Zakładam, że gdy umysł wypoczywa, do głosu dochodzi jego kreatywna strona.

A.B.: Kreatywność to cecha umysłu, której istotą jest umiejętność oderwania się od pewnych reguł czy zasad, umiejętność zadawania sobie pytań i szybkiego łączenia informacji, dostępnych z różnych dziedzin. Przytoczę przykład z własnego podwórka - obszar badań, którym zajmujemy się jako zespół naukowy jest interdyscyplinarny i bez kreatywności zespołu nie byłoby możliwości poszukiwania tematów badawczych i planowania ciekawych badań. Generalnie ludzie, którzy tworzą nową jakość, pod postacią badań naukowych, sztuki czy biznesu są osobami nieprzeciętnymi. Każdy, kto stwarza nową jakość ma zdecydowanie inne cechy charakteru niż osoba przeciętna, która z kolei może doskonale sprawdzać się w roli rzetelnego pracownika i wykonawcy.

A.M.-S.: Koncepcja kreatywności została już zdefiniowana - drążąc temat stawiam tezę, że kreatywni po prostu się rodzimy. Nie jest to zespół cech nabytych?

A.B.: Koncentrując swoje badania na tej kwestii zdołaliśmy wykazać, że są to cechy uwarunkowane neurobiologicz-nie. Badamy specyficzne cechy temperamentu i osobowości, ich uwarunkowania genetyczne oraz inne psychologiczne predyspozycje do wykonywania określonych zawodów. Istotne są tu badania, jak osoby kreatywne podejmują decyzje _ C/He/lt/cr/na i pieleffnia tslit/o

i co predysponuje je do wytrwałości w realizacji celu. Dlatego pod lupę bierzemy osoby, które wykonują specyficzne zawody. Obserwujemy pilotów, specjalistów medycyny ratunkowej, artystów. Ich praca wymaga maksymalnej koncentracji na zadaniu w danej chwili. Przykładowo jeżeli chirurg operuje pacjenta i operacja go zaskoczy, bo zamiast zaplanowanych dwóch godzin przeciągnie się do ośmiu, to musi mieć zespól cech, który pozwoli mu wytrwać w tym zadaniu. Podobnie specjalista medycyny ratunkowej, który

kach, jeśli nie posiada predyspozycji do wykonywania zadań pod presją czasu, czy innych ludzi, zwyczajnie w tym zawodzie się nie utrzyma.

A.M.-S.: Dobrze celowałam, układ nerwowy nas warunkuje.

A.B.: Owszem warunkuje nas do wykonywania pewnych rzeczy w życiu, również do kreatywności, wytrwałości i do tego, żebyśmy mogli do czegoś w życiu dążyć, osiągać cele długofalowe. Umysł kreatywny to również umysł, który tworzy pewne wizje, potrafi przewidzieć co będzie kilka lat wprzód. Praktycznie nie można kierować skutecznie firmą czy katedrą naukową bez takiej umiejętności. Powiem nawet, że jeśli ktoś nie ma wizji firmy na następne pięć, dziesięć lat to praktycznie na wstępie skazany jest na niepowodzenie. Podobnie jest w przypadku nauki, jeśli ktoś nie ma wizji rozwoju jednostki naukowej to należy się zastanowić czy powinien się tym zajmować.