2251772457

Wydaje się, że Autor słusznie wybrał omówione problemy do przeanalizowania w referacie prezydialnym jako problemy nurtujące dziś urbanistów wielu krajów.

Drugim referatem prezydialnym była praca A. Laąueil-le’a: „Miejskie prace topograficzne". Autor omawia między innymi doświadczenia z dziedziny zastosowania fotogrametrii przy sporządzaniu planów miast. Podkreśla znaczenie nowej dziedziny wiedzy w urbanistyce, jaką stanowi interpretacja zdjęć lotniczych. Wśród różnych rodzajów planów miejskich, najszersze zastosowanie zdaniem Autora, mają plany w skali 1 :2000, sporządzane nową, opracowaną we Francji, metodą kombinowaną zdjęć fotogrametrycznych i bezpośrednich. Główną zaletą tych planów jest ich przydatność do opracowań zarówno analitycznych, jak i syntetycznych.

Sprawozdania narodowe poszczególnych krajów obejmowały przeważnie tylko okres 1953—1958. to znaczy od poprzedniego VIII Kongresu FIG, który odbył się w Paryżu.

Sprawozdanie polskie opracował mgr inż. W. Richert. Autor omówił prace geodezyjne i urbanistyczne w okresie odbudowy zniszczeń wojennych, podkreślając trudności spowodowane dużymi stratami wojennymi wśród geodetów polskich oraz zniszczeniem przeważnej części materiałów geodezyjnych. Następnie zwrócił uwagę na podjęte nowe wielkie dzieło geodezyjne i kartograficzne, jakim jest tak zwana mapa zasadnicza kraju 1 :10 000 i 1:5000, mapa o podstawowym znaczeniu dia planowania przestrzennego. Wielkim osiągnięciem polskiej urbanistyki, omówionym w wymienionym referacie, jest opracowanie w okresie powojennym planów zagospodarowania przestrzennego ponad 500 miast i osiedli. Przy sporządzaniu tych planów duży wkład pracy dali geodeci wykonujący podkłady i w wielu przypadkach studia, a następnie opracowanie geodezyjne projektów i pomiary realizacyjne. Dalsze zagadnienia poruszone w referacie, to udział geodetów w planowaniu regionalnym, polityka i gospodarka terenowa, scalenia i parcelacje miejskie, pomiary inżynieryjno-przemysłowe i inne problemy.

Referat, z powodu nieobecności Autora na Kongresie, przedstawił na drugim posiedzeniu Komisji IV doc. dr inż. I-I. Leśniok, wygłaszając krótkie omówienie problematyki referatu, opracowane wspólnie z autorem niniejszego sprawozdania. W omówieniu tym podane zostały w skrócie główne tezy referatu oraz krótka charakterystyka problematyki planowania przestrzennego w Polsce w okresie planów: 3-letniego, 6-letniego i bieżącego, z podkreśleniem zadań obecnych, wynikających z szybkiego rozwoju uprzemysłowienia kraju.

Zakres niniejszego sprawozdania nie pozwala na szczegółowe omówienie wszystkich sprawozdań narodowych złożonych na posiedzeniach Komisji IV. Ograniczymy się więc z konieczności do zwrócenia uwagi tylko na charakterystyczne momenty niektórych sprawozdań.

Delegacja angielska przedstawiła referaty o mapach wiel-koskalowych i o planowaniu miast.

W pracach urbanistycznych w Anglii najczęściej stosowane są obecnie mapy 1 :1250 dla miast dużych i 1 :2500 dla miast małych i obszarów wiejskich. Treść planów jest dostosowana do potrzeb urbanistycznych i w dużej mierze wyczerpuje zagadnienia stanowiące u nas przedmiot odrębnych prac w formie inwentaryzacji urbanistycznej, jak na przykład: zarys powierzchni zabudowanej, przeznaczenie budynków, ilość kondygnacji itp. Urząd „Ordnance Survey”, sporządzający mapy wielkoskalowe, wykonuje TÓwnież plany inwentaryzacyjne (studia) komunikacji, uzbrojenia technicznego, urządzeń usługowych, stanu własności i innych elementów potrzebnych dla planowania przestrzennego i wszelkich zagadnień gospodarki miejskiej.

H. Fitzroy Wiliamson autor referatu angielskiego o planowaniu miast zajął się fazą planowania wstępnego, w której za najważniejsze problemy uważa kolejno: humanizm ^l). pomiary geodezyjne, lotniska, komunikację, energię, decentralizację, podział na strefy, zaopatrzenie w wodę i kanalizację, finanse. Rozważania swoje kończy autor ciekawym apelem do FIG, aby organizacja ta spowodowała podjęcie prac urbanistycznych eksperymentalnych nad planem prawdziwie nowoczesnym małego miasta, proponując na obszar doświadczalny miasto Monrovia (w Liberii) i jego okolice w związku z przewidzianym tam rozwojem przemysłu.

Sprawozdawca austriacki inż. dypl. Robert Kling poinformował, że niestety Austria nie posiada jeszcze podstaw prawnych i organizacyjnych dla planowania państwowego. Zagadnienia prawne należą do kompetencji poszczególnych

') Autor podkreśla, że w małych miastach Istnieje większe poczucie wspólnoty niż w miastach dużych.

krajów, a wykonawstwo jest zadaniem gmin. Niemniej jednak w społeczeństwie obserwuje się zrozumienie potrzeby i znaczenia integralności planowania krajowego, regionalnego i miejscowego, czego wyrazem są liczne instytucje rządowe i organizacje o charakterze społecznym, zajmujące się zagadnieniami planowania. Od r. 1957 istnieje Instytut Planowania Przestrzennego, poprzednio już od r. 1951 działający jako stowarzyszenie wolnozawodowe. Wśród innych organizacji zajmujących się planowaniem, można wymienić Instytut Badań Gospodarczych, Towarzystwo Popierania Badań Krajowych i Planowania Krajowego, wolnozawodowy Zespół Roboczy Planowania Miejscowego. Opracowywaniem problemów planistycznych naukowo-ideologiczinych zajmuje się wspomniana już organizacja Towarzystwo Popierania Badań Krajowych i Planowania Krajowego oraz Komisja Planowania Przestrzennego Austriackiej Akadem-i Nauk. Na uwagę zasługują liczne publikacje zwarte i opracowania ogłaszane w wydawnictwach ciągłych. Pomimo tak szerokiego zainteresowania problematyką planowania przestrzennego i ożywionej działalności różnych organizacji publicznych i społecznych — rozwój przestrzenny poszczególnych miast i osiedli przebiega często w sposób przypadkowy i uzależniony jest od spekulacji gruntowej.

Sprawozdawca R. Kling omówił również w swoim referacie udział geodetów austriackich w planowaniu przestrzennym. Nie odgrywają oni roli kierowniczej w akcji planowania, ale współpraca ich we wszystkich fazach planowania jest ważna i wysoko ceniona — zdaniem sprawozdawcy — dzięki znajomości takich problemów jak gleboznawstwo i gruntoznawstwo, polityka i gospodarka terenowa, wywłaszczenia, prawo budowlane, projektowanie tras inżynierskich itd. Geodeci powoływani są zwykle w charakterze inżynierów konsultantów do spraw geodezji w zespołach planowania przestrzennego, na przykład w Wiedniu jednym z członków 8-osobowego organu doradczego dla spraw planowania miasta jest 'inżynier geodeta z wolnego zawodu.

Ze sprawozdania narodowego Belgii wynika, że w dziedzinie urbanistyki obowiązują w dalszym ciągu przepisy z r. 1946. W roku 1957 powołana została komisja do opracowania projektu nowego prawa urbanistycznego. Z komisją tą współpracuje Belgijska Unia Geodezyjna.

Pracami urbanistycznymi kieruje w Belgii Ministerstwo Robót Publicznych. Dane statystyczne wykazują poważny postęp prac urbanistycznych w ostatnim okresie po VII Kongresie FIG.

Z belgijskich prac geodezyjnych i kartograficznych na uwagę zasługuje mapa 1 : 5000 w opracowaniu służby Fotogrametrycznej Ministerstwa Robót Publicznych. Już 13 regionów wykonuje te prace, każdy na obszarze po około 350 km². Opublikowano już 103 plany obejmujące po 10 km².

Wśród opracowań urbanistycznych ostatniego okresu należy wymienić przede wszystkim studia i projekty komunikacyjne (arterie międzynarodowe, tunele itp.) oraz planowanie i urządzenie zieleni, znane pod nazwą akoji „Plan vert”.

W r. 1949 wydany został dekret stanowiący podstawę prac urbanistycznych w Kongo Belgijskim. Opublikowano już monografie 3 regionów Kongo, obejmujące zagadnienia pomiarów geodezyjnych i ogólnych planów kierunkowych.

Dużą aktywność wykazuje w dziedzinie urbanistyki Belgijskie Krajowe Towarzystwo Mieszkalnictwa. Dzięki nowym przepisom z r. 1953 i 1956 obserwuje się już znaczne sukcesy w walce z ruderami w miastach.

Geodeci belgijscy biorą czynny udział w pracach urbanistycznych.

Sprawozdanie duńskie zawierało charakterystykę niektórych interesujących przepisów i akcji urbanistycznych. Dania nie posiada dotychczas jednolitej ustawy o planowaniu przestrzennym. Zagadnienia te wchodzą do szeregu ustaw i zarządzeń z różnych okresów nie skoordynowanych między sobą, ale powiązanych ustawą o planowaniu urbanistycznym z 1938 r., które postanawia, że dla każdego miasta o zaludnieniu ponad 1000 mieszkańców, ma być sporządzony plan zabudowania.

Istnieje w Danii bardzo ważna ustawa o kontroli urbanistycznej z r. 1949, której urbanistyka duńska zawdzięcza największe swoje osiągnięcia ostatniego okresu. Ustawa między innymi przewiduje powoływanie komisji dla kierowania rozwojem dzielnic podmiejskich oraz zapobiega rozwojowi budownictwa w wyniku spekulacji gruntowej na terenach, których zabudowa narażałaby gminę na nieuzasadnione wydatki na drogi, budynki szkolne i inne niezbędne urządzenia ogólne. Walka ze spekulacją gruntową pro-

310