2278215555

Jak więc widać w wymienionych cechach psychopatia i neurotyzmu są skrajnie różnymi a nawet przeciwstawnymi wymiarami osobowości. Można je umieścić na dwóch przeciwległych krańcach jednej osi.

W rzeczywistości rzadko można spotkać osoby, które byłyby w 100% psychopatami czy w 100% neurotykami. Myślę, że każdego podopiecznego można by umieścić w jakimś miejscu na danej osi pomiędzy psychopatią a neurotyzmem, bliżej pierwszego lub drugiego wymiaru.

W trakcie pobytu wychowanków w placówce wychowawca powinien wypracować u nich różnorodne zmiany:

-    zachowania (gdy jakieś niekorzystne objawy lub zachowania powstały w wyniku procesów warunkowania i są reakcjami nawykowymi);

-    schematów poznawczych (czyli zmiana niewłaściwych postaw, przekonań czy wiedzy na swój temat oraz na temat otoczenia);

-    relacji interpersonalnych z innymi ludźmi (które zostają najczęściej zaburzone na skutek braku umiejętności komunikacyjnych);

-    relacji z osobami im bliskimi (gdy problemy wychowanka są spowodowane głównie przez dysfunkcje jego rodziny).¹

Aby uzyskać oczekiwane postępy resocjalizacyjne inaczej będziemy postępować z wychowankami psychopatycznymi, a inaczej z neurotycznymi.

Praca z osobowością psychopatyczną.

Głównym celem w pracy z takim wychowankiem będzie zniwelowanie jego narcystycznych zachowań, zmniejszenie myślenia egoistycznego, nastawionego na realizację wyłącznie własnych potrzeb. Ważną zdolnością w kształtowaniu się relacji interpersonalnych jest decentracja, umiejętność rozpatrywania sytuacji z różnych punktów widzenia². Zadaniem wychowawcy jest rozwijanie tej zdolności, czyli wypracowywanie z osobą psychopatyczną umiejętności zrozumienia psychiki i emocji innych osób. Dzięki umiejętności spostrzegania potrzeb innych osób, człowiek może podejmować działania na rzecz innych. W stosunku do psychopatów mniej skuteczne są wszelkie sposoby terapii zarówno indywidualnej jak i grupowej, opierające się na empatii czy odwołujące się do poczucia winy wychowanka, gdyż występują u niego deficyty tych właśnie cech. W stosunku do nich najskuteczniejsze są metody behawioralne oparte na warunkowaniu przeprowadzonym systematycznie, cierpliwie

3

1

   CZABAŁA J. C., Czynniki leczące w psychoterapii, PWN, Warszawa 1997.

2

   SKARŻYŃSKA K.. Spostrzeganie ludzi, PWN, Warszawa 1981.