242074303

- 91

wszczyzry

§

§ §

•Początki ruchu itzw. slązakowszczyzny trzeba szukać juz v; roku 1848, w roku Wiosny Ludów, kiedy wskrzeszona polskosc Śląska Cieszyńskiego zaczęła wydawać Tygodnik Cieszyński. Wówczarp grupa pastorów i profesorów gimnazjum w Cieszynie zaczęła wydawać w jpzyku polskim Nowiny dla ludu wiejskiego c zabarwieniu proniemieckim. W latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia ruch ten reprezentowali tzw, "fasonskorze" nazwani tak od słowa "Verfassungstreue", czyli wierni konstytucji austriackiej, której obłudny § 19;, mówiący o rownosci praw dla wszystkich oby wateli monarchii, był dla nich biblia. Otoz ci "fasonskorze"

byli materialistami, karierowiczami, sługusami Niemców i zaprz«

, _ * racami. »uz. ^w roku 1868 grupa tych ludzi postanowiło wydawać

w języku polskim Nowy Czas, pismo, które miało szkalować wszystko co polskie. Kierujący wówczas tym ruchem pastor dr Haase, późniejszy super intendent i członkiem austriackiej Rady Panstwą

niezmiernie wpływowa osoba, kaptow^l c twiejnych, glowrie z sze-

/

regow nauczycieli, a niszczy! beawgl^ćnie stawiających mu opar uświadomionych Polak^^ Pojęcia "Ojczyzna", "Polska" i "polkkcaS zaczęto zastępować w nauce szkolnej pojęciami "Sl|kk" i "sięs-kosc"j nasze staropolskie narzecze nazwano wasserpolskim. Kierownikami szkol utrąkwistycznych mianowanymi przez i/i^ldzę szk® Ino, byli przeważnie poplecznicy Haosego;'nauczyciele o polski* przekonaniach byli wówczas w mnie jszoctci. Jak wyglądała takie wis z czep i ani o śląskiego, patriotyzmu - opowiem na własnym przykładzie. Kiedy uczęszczałem do drugiej klasy szkoły ludowej w Lutym Niemieckiej, byl gospodarzem klasowym Józef Topiarz, Polak, wychowanek polskiego seminarium nauczycielskiego no Bobrku pod Cieszynem. Pewnego dnia w trakcie śpiewania pieśni "Hej Wisła,- nasza Wisła, V/ isla polska rzeka.,...tu czuc sercen, dusza, zesmy Polakami", wszedł do klasy, na pcv/no podsłuchuję -cy po* drzwiami, kierownik Broda, znany w Lutyni slazakowiec, posyłający swe dzieci do szkoły niemieckiej w Boguminie i po-częl cos gorąca tłumaczyć nauczycielowi Tppierzowi w jeżyku niemieckim. Po odejściu, z klasy kierownika Brody nauczyciel Topiarz napisał śpiewaną przez nas piesn z nowym tekstem:"Hej! Wisła* nasza Wisła, Wisła, s^ęska rzeka<-...tu czac sercem, sza* zesmy Ślęzakami,". Pięcioklosow• szkole ludowo w Lutyni Do-! lnejy wówczas Niemieckiej, była szkolą utrakwistyczną. W