2906543318

78 — Polemiki — Konspekt 1/2014 (50)

jącego na puszczy. W odróżnieniu od członków KKN w dzisiejszym ministerstwie edukacji nikt nie chce słuchać oddolnej krytyki, sugestii i propozycji zmian, nawet wtedy, gdy mają one charakter spójny i przekonujący, pozwalają tez na wdrażanie ich do praktyki^{1 2}. Także inne idee Komisji uległy karykaturyzacji. W imię fałszywie pojętej równości i dostępności do kształcenia skutecznie wyrugowano z oświaty szkolnictwo zawodowe, zapełniając licea czterdziestoosobowymi klasami składającymi się w dużej mierze z uczniów kompletnie niedostosowanych do tego typu edukacji. Obniżenie poziomu liceów w połączeniu z groteskowym pułapem zdawalności egzaminów maturalnych skutkuje tym, ze większość tych młodych ludzi znalazła się w murach uczelni. Ocena ich całkowitej nieprzydatności zawodowej dokonuje się obecnie na rynku pracy. Kolejne raporty OECI) dokumentują dramatycznie niskie wydatki ponoszone na szkolnictwo w naszym kraju¹, jednocześnie potwierdzając, że w Polsce przybywa osób wykształconych. Stąd rodzi się wniosek, że w Polsce kształci się dużo i tanio. Niestety, nie przekłada się to na jakość edukacji.

WYCHOWANIE I KSZTAŁCENIE

Najmocniej w programie oświatowym KEN akcentowane były treści wychowawcze. Ujęte w sposób spójny, układały się w koncepcję łączącą w sobie problematykę moralną i spo-łeczno-patriotyczną. Autorem programu wychowania moralnego był eks-jezuita Antoni Popławski. O tym, jak poważnie myślano w KEN o wychowaniu, świadczyć mogą chociażby słowa Grzegorza Piramowicza, który w obecności króla stwierdzał: „Na szkoły nasze poglądamy jak na szkoły życia, na szkoły poczciwości i cnoty”³.

Praktyczny charakter edukacji wiązany był z rozumieniem otacząjącego świata. Dlatego w Ustawach Komisji można m.in. przeczytać o edukacji uczniów: „Nic na pamięć mówić nie będą, czego by dobrze na rozum nie umieli”⁴. Owo rozumienie w założeniach wychowawczych KEN miało mieć charakter moralny, wiązać się z „wywołanymi" przez Piramowicza poczciwością i cnotą. Doniosłe zadanie nauki moralnej, z zaakcentowanym świeckim charakterem, wyraźnie było wpisane w dokumentach prawnych. Ten jasny program wychowawczy, łamiący bariery religijne, miał być skonsolidowany wokół treści patriotycznych. Pogląd taki wyraźnie promował Hugo Kołłątaj.

Aspekt wychowawczy w założeniach Komisji nie ograniczał się jedynie do edukacji szkolnej. Jego oddziaływanie objęło także uniwersytety. Wpisany został w dokumentach określąjących kształcenie przyszłych nauczycieli. Wyrazów dbałości o przygotowanie nauczycielskiej kadry było jednak więcej. Działania te byty zbieżne z wprowadzaniem reformy Akademii Krakowskiej.

Obserwując kształt dzisiejszej oświaty należy stwierdzić, ze ministerstwo edukacji odcięło się od dawnych wzorców. Ewentualne działania formacyjne cedowane są na konkretne szkoły, tyle że w żaden sposób nie są one, z punktu widzenia ministerstwa, miernikiem jakości szkoły, którą wyznaczają efekty kształcenia egzekwowane podczas egzaminów. Podnoszone przez lata w głosach cenionych dydaktyków kwestie związane z priorytetem wychowania nad kształ-

⁴    I. Stasiewicz-Jasiukowa, Nowożytna myśl naukowa w podręcznikach Komisji Edukacji Narodowej, | w:) Nowożytna myśl naukowa w szkołach Komisji Edukacji Narodowej, red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, Wrocław-- Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973, s. 20.

⁵    Ustawy Komisji Edukacji Narodowej, |w:| Komisja Edukacji Narodowej..., dz. cyt., s. 684.

⁵ W dydaktyce literatury i języka polskiego stanowisko takie formułowały m.in.: B. Chrząstowska czy M. Kwiatkowska Ratajczak. Zbliżone poglądy można znaleźć także w pracach Z. A. Kłakówny i B. Myrdzik.

1

Zol).: Z.. A. Kłakówna, .J. Waligóra, P. Kołodziej, Pakt dla szkoli/: Zarys konrrjirji kształcenia ogólnego. Zaproszenie do dyskusji, Gdańsk 2011.

2

² Educalion at a Glance 2013: OECI) Indicalors,

3

hl.tp://www.oecd.org/cdu/eag2012.htm (dostęp: 3 VIII

4

201 :i r).