2910490028

198

CZESŁAW KOZIOŁ

dycji, zakorzenionych nawyków myślenia i odczuwania nie ustępuje równolegle ze zmianami podbudowy gospodarczej, że walka klasowa nie kończy się na sprawach ekonomicznych i politycznych. Konstrukcja planów wydawniczych nie mogła więc bazować na rezultatach owej ankiety; pod tym względem ankieta nie osiągnęła i nie mogła osiągnąć swych celów. Nie dobrze jednak, że zebrane umiejętnie pod względem sprawdzalności obiektywnej i przejrzyście zestawione dane dotyczące stanu zaopatrzenia bibliotek w poszczególnych dziedzinach piśmiennictwa i w różnych typach środowisk, oraz korelacji między typami środowisk, stanem księgozbioru i jego aktywnością, nie zostały wcale wykorzystane.

Ambitnym, na najszerszą dotychczas w Polsce skalę zakrojonym przedsięwzięciem badawczym była przeprowadzona w r. 1948 Powszechna Ankieta Czytelnictwa Biura Badania Czytelnictwa I. K. O.

Inicjatorzy ankiety zamierzali zbadać:

1.    Kto w Polsce czyta? Jaki jest skład socjograficzny czytelników ?

2.    Co czytają oni najczęściej ?

3.    Co chcą czytać, jakie wyrażają potrzeby?

4.    Jaki jest ogólny stosunek do książki, wyrażający się w posiadaniu jej na własność, stosowaniu w pracy zawodowej, w czasie i porach czytania. Jaki jest stosunek czytelników książek do czasopism (prenumerowanie, czytanie).

5.    Jaki jest stosunek czytelników książek do innych środków upowszechnienia kultury (radio, kino, teatr, muzea, koncerty, odczyty).

Założono, że badanie musi być masowe, objąć tak szerokie kręgi czytelników, by w rezultacie można było wysnuć wnioski dotyczące większości czytających w Polsce, wnioski oparte na wielkiej ilości danych, wykluczającej pomyłki.

Rozprowadzono ok. pół miliona kwestionariuszy w 3 odmianach, przez biblioteki różnych typów, instytucje oświatowe i na wieś. Pytania anonimowego kwestionariusza obejmowały następujące punkty: wiek, płeć, stan, miejsce urodzenia (wieś, małe miasto, miasto powiatowe, itd.), stałe miejsce zamieszkania, wykształcenie, zawód wyuczony i wykonywany, posiadanie książek, źródła wypożyczania, ko-