2964938748

UBIORY PROFESORÓW I UCZNIÓW. 195

wiązkowem nakryciem głowy bakalarza. W r. 1527 przyrzeka Stanisław Oczasalski, że odtąd stale będzie chodził w stroju scholar-skim i w birecie ¹. Ten sposób wyrażenia się dowodzi dwóch rzeczy, a mianowicie, że suknie bakałarza były takie same jak scho-larzów niegraduowanych, a powtóre, że biret był odrębnym ubraniem bakałarza. Jak birety bakałarzy wyglądały, pozytywnej odpowiedzi na to nie mamy. Może miały kształt kwadratowy, jak birety wiedeńskich bakałarzy, które z tego powodu nazywały się „quadra-ta“ ². Bakałarzom naszym nie zawsze widać podobało się nosie birety. Bakalarz Oczasalski otrzymuje z tego powodu naganę w r. 1527. Jeszcze r. 1579 ukarany został filozofii bakałarz Wawrzyniec Gadomski, w bursie filozofów zamieszkały, ponieważ wbrew ustawom uniwersytetu zamiast w biret ubierał się w czapkę tatarską³). Tyle

0 ubraniach codziennych bakałarzy filozofii naszego uniwersytetu w XV i XVI wieku, w których właśnie odrębny strój codzienny był obowiązkowym. W XVII i XVIII bakalarze filozofii jak w ogóle scholarzy wszyscy ubierali się według upodobania, żadne w tym względzie nie krępowały ich ustawy. Inaczej rzecz się miała z ubiorami wdziewanymi na czas prelekcyj

1 dysput. Pod tym względem obowiązywały bakałarzy odp owiednie ustawy od XV do XVIII wieku.

Już ustawa z r. 1404 wymaga od nich, aby podczas dysput, do których dwa razy każdego tygodnia w czasie wielkiego postu zasiadają, jawili się w stroju przyzwoitym, gdyż tego wymaga powaga fakultetu⁴. Statut z r. 1415 nie pozwala wręcz udzielać stopni tym scholarzom, którzy nie posiadają odpowiedniego bakalar-skiego ubrania ⁵. Stwierdzamy więc, że bakałarze już w XV wieku mieli odrębny strój, który wdziewali na czas dysput, prelekcyj i promocyj. Trudno zbadać, z jakich części ów ubiór się składał. Jedno zdaje się byc pewne, że w skład jego wchodził biret, który bakałarze i w codziennym nosili życiu. Wiadomości odnoszących się do XVI wieku nie mamy żadnych. Dokładne pod każdym

Tamże, r. 1527, str. 1105.

Zob. Kinie, 1. c., tom I, część I, str. 43.

Zob. A. R., 1579, str. 526.

Zob. Muczkoioski, Statuta, str. XII.

Tamże, str. XXV.