2964938918

358 UBIORY PROFESORÓW I UCZNIÓW.

w kształcie urzędowych sukien naszych magistrów, a mianowicie niewygodna kapa czyli rotunda tj. suknia bez rękawów przekształciła się na suknię z rękawami, której magistrzy XVI wieku już używają. Nazwa jej pozostała w źródłach współczesnych ta sama. W literaturze współczesnej występuje druga nazwa, a mianowicie toga; o togach magistrów wspomina między innymi Orzechowski^{1 2}, niestety nie opisuje ich bliżej, a przynajmniej nie wyraża się jasuo. Czytamy w jego penegiryku, że nazajutrz po ślubie Katarzyny z Zygmuntem Augustem w r. 1553 doktorowie Akademii przedstawili się królewskiej parze w togach aksamitnych. Nie wiadomo, czy całe togi były aksamitne, czy też tylko miały aksamitne potrzeby.

W XVII wieku występują w źródłach obok siebie dwie nazwy dla sukni urzędowej magistrów: tabard i toga. Obok tabardów czyli tog magistrów pojawiają się tabardy czyli togi kandydatów. Tamte nazywano pospolicie togami większymi, te mniejszymi, tamte miały szerokie, te wąskie rękawy, jedne i drugie były sukniami długimi, sięgającymi po kostki. Togi większe nosili tylko magistrzy facultatem actu regentes tj. tacy, którzy należeli do grona profesorów wydziału; tog mniejszych używali kandydaci przy promocyach i magistrzy extranei. W togę większą ubrany jest Stanisław Józef Bieżanowski (-{- 1693). Portret jego jest w uniwersytecie Jagiellońskim. Bieżanowski był doktorem filozofii i profesorem poezyi w tymże uniwersytecie. Toga jego jest czarna z podszewką i obszyciem róźowem. I oto mamy konkretny przykład togi większej w XVII wieku. Przykładów takich znalazłoby się więcej w iluminacjach współczesnych ksiąg uniwersyteckich. I togi mniejsze były czarne; dowodów dostarczają te same księgi.

W XVIII wieku nie zaszła w sukni urzędowej magistrów żadna zmiana. Posłuchajmy świadectwa Jana Śniadeckiego, naocznego świadka²: „Kandydaci, bakałarze, licencyaci i magistrowie, którzy jeszcze czterech dysput do wzięcia togi wielkiej nie odbyli, mieli togi czarne barakanowe, niczem nie podszyte, z rękawami wąskimi,,

1

   Paneg. JSuptiar.

2

   Zob. Żywot Kołłątaja, wyd. Turowskiego str. 22.