3184151686

zewnętrznych, które wyznaczają obiektywny układ warunków, w jakich jednostka funkcjonuje i rozwija się, umieszczając w nim także specjalne instytucje edukacyjne i oddziaływania o charakterze edukacyjnym jako jego komponenty i bardziej czy mniej zorganizowane i intencjonalne (celowe) wpływy, ukierunkowane wyobrażeniami o społecznie korzystnej osobowości.

Potrzeby edukacyjne dorosłych mają dynamikę związaną z życiem psychicznym jednostki, jak też okolicznościami i warunkami bytowania oraz wpływami generowanymi przez grupy społeczne, do których ona należy i z którymi się identyfikuje. W jakiejś mierze są one też pochodną kultury, rozumianej tu jako zobiektywizowany układ wartości, zachowań wytworów, właściwych danemu społeczeństwu czy grupom odniesienia, którymi są najczęściej małe grupy społeczne, z którymi jednostka się silnie wiąże emocjonalnie, a które są "dawcami" norm, reguł i wzorów zachowań dla niej znaczących. Pedagog, ale też socjolog, politolog i inni przedstawiciele nauk społecznych rozważając zagadnienia potrzeb edukacyjnych ludzi dorosłych, nie mogą pomijać także owych potrzeb "obiektywnych ", które wymykają się ujęciom psychologicznym. Określone potrzeby, aktualnie jeszcze nieodczuwane przez konkretną jednostkę ludzką, mogą zostać dopiero wzbudzone, a więc uświadomione i doceniane jako ważne dla niej samej, jak też dla szerszej całości społecznej, a te które już się ukształtowały w świadomości jednostki i ustaliły jako jej standardy psychofizyczne, mają szansę już przy jej aktywnym udziale rozwinąć się na wyższym poziomie. Właściwie, to idzie głównie o to, aby potrzeby obiektywne przemieścić w potrzeby subiektywne, a na potrzebach niższych nadbudować potrzeby wyższe.

W każdym bowiem zakresie potrzeby przyjmują jakiś układ hierarchiczny, np. potrzeby wiedzy mogą w miarę jej opanowania na poziomie elementarnym rodzić w sprzyjających warunkach potrzeby wiedzy głębokiej i wielostronnej, a w następstwie tego nawet potrzebę rozwijania wiedzy w drodze własnych badań naukowych. Nie jest więc tak, że hierarchia potrzeb tworzy się w obrębie ich rodzajów, jak to sugerował P. Maslow, ale też w ramach każdego z nich, przybierając różne wartości. Potrzeby niezaspokojone nie zahamowują rozwoju, ale mogą prowadzić do jego zasłabnięcia, a w skrajnych przypadkach, np. zaniku. Podobna prawidłowość prawdopodobnie nie dotyczy potrzeb kategorycznych, do których głównie należą potrzeby biologiczne. Tu zanik potrzeb jest równoznaczny ze śmiercią, ale i te potrzeby mogą ulec elementaryzacji i prymityzacji. Natomiast dotyczy ona potrzeb społecznych i kulturalnych, które nie mają takiej jak biologiczne kategoryczności, a ich trwanie i rozwój są funkcją bogatego życia społecznego i kulturalnego, w którym czynnie uczestniczy jednostka, w tym również funkcją permanentnej edukacji. Edukacja jest więc istotnym składnikiem

5