3184151690

wej. K. Wojciechowski pisze, że cele oświaty dorosłych można by sprowadzić do kształcenia pełnej osobowości a przede wszystkim takiej, która chce i potrafi twórczo ustosunkować się do wszystkich przemian życia z pożytkiem dla ogółu¹⁴. Określenia typologii funkcji edukacji dorosłych dokonuje się więc w różnych perspektywach. Najczęściej stosowanym podziałem jest podział na funkcje zastępczą i właściwą. Za funkcję zastępczą uznaje się takie działania, które wyrównują braki w wykształceniu ku ludzi dorosłych do poziomu powszechnie obowiązującego i gwarantowanego np. przez konstytucję. Funkcja właściwa zaś oświaty dorosłych realizuje poza obowiązkową edukacją i dotyczy realizacji wizji lepszego życia m. in. poprzez edukację. Tak rozumiana edukacja staje się swoistą "koncepcją" na życie.

Funkcje edukacji dorosłych zwracają uwagę na jej zmienną rolę zarówno w życiu społecznym, jak i indywidualnym. Tradycyjnie pojmowana oświata dorosłych pełni przede wszystkim rolę stabilizacyjną, rzec można adaptacyjną, poprzez reprodukcję istniejących ról społecznych. Od nowoczesnej zaś oczekuje się, że nie tyle będzie ona miała charakter kompensacyjny do całego systemu edukacyjnego czy nawet społecznego, lecz będzie spełniała wobec niego rolę komplementarną. Co więcej, oświatę dorosłych należy traktować jako siłę dynamizującą różne procesy społeczne. Wyróżnia się następujące funkcje oświaty dorosłych i dokonuje ich charakterystyki. Funkcja kompensacyjna, emancypatoryjna, reorientacyjna, rozwojawa, personalizacyjna, pragmatyzacyjna, socjalizacyjna, kulturalna. Cechami charakterystycznymi tych funkcji są: zapewnienie jednostce niezbędnego zakresu wiedzy pozwalającej realistycznie rozeznać i ocenić własne możliwości rozwojowe po to, aby jednostka ta mogła nieustannie czynnie rozwijać i przebudowywać własne życie we wszystkich płaszczyznach ku osiąganiu nowych kompetencji na miarę własnych aspiracji, potrzeb i możliwości¹⁵.

Włączając ludzi starszych do systemu ustawicznego nie musimy nikogo przekonywać, że w każdym wieku człowiek może nad sobą pracować. Transformacja przyniosła ze sobą nie tylko pozytywne aspekty życia. Doszło do negacji wielu wartości niegdyś nietykalnych. Niejednokrotnie starsi stają się ofiarami nachalności akwizytorów, nierzetelności sprzedawców, poddają się perswazji i manipulacji zawartej w reklamach, supermarketach. Wzrosła do granic możliwości przestępczość, agresja, chuligaństwo, z którymi nie radzi sobie przede wszystkim człowiek starszy. Boi się on często wychodzić na ulicę, często jest ofiarą wyłudzeń, napaści, kradzieży. Zmiana ustroju, rozwój i wprowadzenie nowych technologii spowodowały przekształcenie warunków pracy - coraz więcej osób

¹⁴    K Wojciechowski, Wychowanie dorosłych. Wrocław 1966, s. 16

¹⁵    H. Muszyński, Cele Oświaty dorosłych i metodologiczne problemy ich stanowienia 1991.S. 27

9