3279958832

UWAGI WSTĘPNE    Głos 1900—1905

dzić, że pismo stosowało metodę antydatowania nakładu. Redakcja — komunikując w nr 46 z dn. 10 grudnia o zawieszeniu pisma i opieczętowaniu drukarni — dodaje: „Obecnie zawieszenie formalnie zniesiono, ale drukarnia pozostaje zapieczętowana, a ponieważ znalezienie nowej przedstawiało pewne trudności, wydajemy tymczasem numer zmniejszony. Z chwilą usunięcia przeszkód tych, postaramy się wynagrodzić czytelnikom zaległości, prosząc ich tymczasem o wyrozumiałość". Sytuacja pisma stawała się coraz trudniejsza. Glos w tym czasie ukazywał się nieregularnie w odstępach parodniowych, w objętości 8 stron z paginacją rzymską w obrębie poszczególnych numerów; nr 47 pojawia się 14 grudnia, nr 48 — 17 grudnia, nr 49 — 22 i ostatni nr 50 — 31 grudnia 1905 r.

Wysokości nakładu Głosu w latach 1900—1905 nie udało się ustalić. Benedykt Hertz, który ściśle współpracował z pismem, a od maja 1905 r. był sekretarzem redakcji, stwierdza¹⁹: „Popularność pisma gwałtownie rosła. Popyt bywał niekiedy tak duży, że Głos ukazywał się nieraz aż

4

trzy razy w tygodniu. Czytelnikami byli już nie burżuazyjne snoby, łaknące rewolucyjnych dreszczyków i ciętych polemik, ale robotnicy. Sami go kolportowali i rozpowszechniali..."

Lokale redakcyjne Głosu w ciągu omawianego sześciolecia zmieniały się kilkakrotnie: bezpośrednio po przejęciu pisma nowa redakcja opuściła lokal przy ul. Marszałkowskiej 99 w mieszkaniu Zygmunta Wasilewskiego, przenosząc się na ul. Złotą 26, skąd w lipcu 1901 r. przeprowadziła się na ul. Wysoką 3, róg Smolnej. Następne adresy redakcji: od lipca 1905 r. — ul. Smolna 19, a od października 1905 r. do końca — Wiejska 15.

Zmieniały się również drukarnie: 1/1900—13/1901 składała drukarnia F. Csernaka, Krakowskie Przedmieście 60; nr 14/1901—23/1901 drukarnia E. Lubowskiego i Sp., Szpitalna 10; nr 24/1901—52/1901 drukarnia Gazety Handlowej, Szpitalna 10; nr 1/1902—11/1902 drukarnia Fr. Karpińskiego, Elektoralna 14; nr 12/1902—17/1903 drukarnia L. Szyllera i Syna, Nowy Świat 26; nr 18/1903—53/1904 Zakład Drukarsko-litogra-ficzny Kamińskiego, Nowy Świat 46; nr 1/1905—45/1905 Warszawski Zakład Drukarski, Nowy Świat 21; końcowe numery 46/1905—50/1905 Drukarnia E. Skowrońskiego, Nowy Świat 43.

Format i układ graficzny. Przejmując gotowy i w czynnym stanie warsztat wydawniczy nowa redakcja utrzymała w ogólnych zarysach dawną postać zewnętrzną pisma, wprowadzając jedynie szereg zmian w układzie graficznym, podyktowanych inną formą materiału redakcyjnego. Zwiększony w stosunku do R. 1899 format kolumny druku

¹⁹ B. Hertz: W roku 1905. Wiadomości Literackie 1934 nr 17.

XII