5.3. Indywidualne modele biografii — zakres rozwoju _ 1 47
doskonalenia drogi zawodowej. Respondent podkreśla, że wcześniej angażował się w rozwój zawodowy, jednak bariery w awansie zawodowym spowodowały u niego przewartościowanie ważności sfery zawodowej i osobistej:
Jak zobaczyłem, jak praca potrafi człowiekowi odpłacić za pewne zaangażowanie, to staram się te rzeczy przewartościować i teraz zdecydowanie najważniejsza jest dla mnie rodzina. I staję się pod pewnymi względami w pracy minimalistą. Bo głupio, jak się pracuje, a potem słyszy człowiek pewne niemiłe rzeczy. [...] moja ocena siebie jako nauczyciela w ostatnich latach uległa obniżeniu, co ma związek, paradoks, z tym awansem. I rzeczywiście przez to teraz myślę o sobie trochę inaczej: idę na lekcję, staram się robić to rzetelnie, nie żałuję czasu. Tylko, że coraz mniej widzę tych rzeczy, które jakoś dopingują człowieka, choćby to tak zwane dobre słowo.
Bogdan podkreśla, że nie jest osobą poszukiwawczą, ukierunkowaną na rozwój, a swoje sukcesy określa jako „mikrosukcesy”. Mogą to być kluczowe przyczyny wycofania się tego respondenta z aktywnego kreowania drogi zawodowej. Poza Katarzyną i Bogdanem respondenci, którzy nie decydują się na świadome udoskonalanie własnego rozwoju, realizują raczej model odroczenia, czyli tymczasowej przerwy w aktywności autokreacyjnej.
Wcześniej opisane relacje dotyczyły kierunku, w jakim zmierza biografia nauczycieli, zatem cytowane narracje wskazywały, jaki „kurs” przyjęła intencjonalna aktywność nauczyciela. Dwa niżej opisane wzory relacji między biografią a przebiegiem drogi zawodowej dotyczą sfer rozwoju, w jakich respondent podejmuje intencjonalną aktywność.
Harmonizowanie opisuje takie działania, w których biografia respondentów wskazuje na próbę godzenia sfery zawodowej i osobistej: w kwestii czasu poświęcanego obydwóm sferom, zaangażowania w zadania realizowane w obydwóch sferach oraz realizowania tych samych wartości.
10*