3848093788

Ryszard Skarżyński

Z pojęciem „poliarchii” łączą się nie przypadkowe, lecz precyzyjne treści, wolne od uwarunkowań moralnych. Jeśli w tradycji greckiej możliwe są anarchos i monar-chos, to nie tylko logicznym, ale i naturalnym stanem w morzu stosunków społecznych gatunku ludzkiego, niezdolnego do zorganizowania się jako całość, będzie poliar-chos'⁵. Przesądza o tym nie jakaś przy padkowa filozofia czy' polity czna koncepcja, ale fakt, że sposób istnienia gatunku ludzkiego swoją interpretację znajduje w kreowanych przez niego terminach, a one nie są dowolne tylko cechują się wewnętrzną logiką i dlatego utrwalają się w języku naszego rodzaju, zwłaszcza w języku politycznym. Tą drogą jego samowiedza zostaje uchwycona i przekazana w katalogu specyficznych, fundamentalnych pojęć, spośród których najbardziej oddające istotę świata społecznego gatunku ludzkiego stworzyli starożytni Grecy.

Poliarchia jest specyficznym stanem stosunków społecznych, w który ch porządek monarchii łączy się z bezrządem anarchii, tworząc najpierw regionalną, a potem globalną strukturę o charakterze jednolitego systemu. Jednak nie przy padkowo, lecz w wyniku kształtowania się specyficznych konfiguracji stosunków społecznych. One podlegały dostosowaniu do wymogów selekcji społecznej i część z nich była eliminowana, a inne wówczas rozwijały się szybciej. W efekcie tego powstała złożona struktura stosunków ludzi, którzy zostali zgrupowani w zbiór monarchii, istniejących na własne ryzyko, wchodzących jako odrębne całości polityczne we wzajemne relacje i pozostających wobec siebie w stanie, którego nie nadzoruje żadna strona trzecia, czyli w anarchii. Dzisiaj, gdy stosunki w wielkiej przestrzeni pojmujemy w kontekście narodowym, intuicyjnie określilibyśmy ową strukturę mianem systemu międzynarodowego. Nieprzy padkowo preferuję jednak termin „poliarchia”. Jest nie tylko neutralny światopoglądowo i lepiej oddaje istotę badanego zjawiska, gdy używa się go wraz z pojęciami „anarchii” i „monarchii”. Przede wszy stkim - i to wydaje się szczególnie ważne - system międzynarodowy jest tylko swoistą, czasowo ograniczoną wersją poliarchii. wyłonioną w epoce dominacji państw narodowych.

Poliarchia nie jest tożsama z sy stemem społecznym. Ona stanowi w jego ramach swoistą strukturę, wyłonioną w efekcie grupow ania się ludzi w tery torialnych jednostkach politycznych, które wchodzą ze sobą w stosunki w wielkiej przestrzeni i długim czasie. Tym samym poliarchia jest w ielow ladztwem złożonym z monarchii, wyłonionych i funkcjonujących cały czas w warunkach anarchii. Natomiast system społeczny skupia całość stosunków społecznych ludzi zgrupow anych w wielkiej przestrzeni. Jest więc pojęciem szerszy m. Dzisiaj ma on charakter globalny, podobnie jak poliarchia. W jego kontekście wyodrębnienie struktur poliarchii jest jednak ważne przede wszystkim dlatego, ponieważ pokazuje, iż ludzkość nie tworzy jednolitego porządku, ale na gruncie podmiotowości politycznej odrębnych jednostek teiytorialnych wy lania w iele form ładu przesądzającego o jej zróżnicowanym rozwoju. Koncepcja poliarchii.

¹⁵ Grecka końcówka wyrazów

cltos odnosi się do bytu. w tym władzy, nad którą nie istnieje Żadna