4189283943

22 PISMO PG

Ze zbiorów Pracowni Historii PG

pisali ją dyrektor naczelny Zjednoczenia Stoczni Polskich - H. Umiastowski oraz dyrektor przedsiębiorstwa armatorskiego Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe. Projekt wstępny masowca przygotował mgr inż. Henryk Giełdzik, a dokumentację warsztatową - francuska stocznia Augu-stina Normanda w Le Hawre. W skład powstałego pod kierownictwem Gieldzika zespołu projektancko-konstrukcyjnego weszli m.in. inżynierowie Jerzy Pacze-śniak i Janusz Staszewski, późniejsi profesorowie Politechniki Gdańskiej. Zaś projektowanie silnika głównego, czyli maszyny parowej, powierzono kierownikowi Katedry Elementów Maszyn na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej prof. Adolfowi Polakowi, który z kolei dobrał sobie młodych, zdolnych inżynierów - m.in. Tadeusza Gerlacha, Henryka Więckiewicza i Kazimierza Zygmunta, późniejszych profesorów gdańskiej uczelni. W zespole pracowali także Jan Brosch i Kazimierz Iwanowski - późniejsi docenci, Stanisław Wesołowski i Henryk Piety - późniejsi starsi wykładowcy, oraz dwaj bracia: Alfons i Jan Konieczka - starsi konstruktorzy.

Budowa Soldka odbywała się pod kierownictwem mgr. inż. Jerzego Doerffera, a nowoczesny jak na tamte czasy statek nazwę zawdzięcza ówczesnemu przodownikowi pracy — Stanisławowi Sołdkowi. Sołdek był traserem, czyli opracowywał szablony statków i kreślił linie na półfabrykatach, wzdłuż których prowadzona była obróbka materiałów do budowy statków. Matką chrzestną parowca została jego żona - Helena.

Dziś przyglądając się statkowi, niektórzy ze zdziwieniem zauważają na rufie napis „Soldek Szczecin”. - Rzeczywiście, by i taki czas, że pracował w Polskiej Żegludze Morskiej w Szczecinie, potem trafił do Muzeum Narodowego w tym samym mieście, ale tamtejsze kierownictwo nie bardzo wiedziało, jak sobie z takim obiektem poradzić - wspomina prof. Mazurkiewicz. - Dlatego zabraliśmy go do Gdańska, gdzie został przejęty przez Centralne Muzeum Morskie i przystosowany do potrzeb muzealnych.

Choć od 1985 roku Soldek służy jako muzeum, stale wymaga przeglądów technicznych i remontów. - Trzeba kontrolować stan kadłuba, sprawdzać czy nie rdzewieje - tłumaczy Jerzy Litwin, sam absolwent Politechniki Gdańskiej, od lat sprawujący funkcję dyrektora Centralnego Muzeum Morskiego, które opiekuje się rudowęglowcem. - Napisaliśmy do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wniosek o przyznanie pieniędzy na remont Soldka, bo zależy nam również na remoncie wnętrza, a konkretnie udostępnieniu dla zwiedzających trzeciej ładowni.

Dyrektorowi marzy się, by w Gdańsku utworzyć coś na kształt muzeum techniki morskiej. Tam też miałoby się znaleźć nowe miejsce do eksponowania historycznego statku. - Mam na myśli kanał przy Młodym Mieście, a może jakiś fragment terenów portowych, ale gmina o dziwo nie jest zainteresowana stworzeniem takiej placówki - dodaje dyrektor.

Stojący vis-a-vis gdańskiego Żurawia statek rocznie odwiedza 30 tysięcy turystów. Przez ponad 20 lat stal się naturalnym elementem krajobrazu Długiego Po-brzeża w Gdańsku. Bywał niemym bohaterem filmów i reklamówek. W 1992 roku stał się sceną dla spektaklu w reżyserii Michała Juszczakiewieża „Znaczy Kapitan”, który rozgrywał się we wnętrzu statku, następnie „wystąpił” w spektaklu opartym na „Jądrze ciemności” Józefa Conrada-Korzeniowskiego. W kilka lat później młodzieżowy teatr Wybrzeżak, pod opieką Ryszarda Ronczewskiego i Marzeny Nieczui-Urbańskiej, wystawił na Soldku adaptację powieści „Tajfun”. Jako rekwizyt w tle „zagrał” w przedstawieniu „Na pełnym morzu” według dramatu Sławomira Mrożka. Autorki pracy „Kulturotwórcza rola s.s. Soldek” - Liliana Gieł-don i Monika Jankiewicz-Brzostowska -wspominają też role parowca w reklamie samochodów i kawy.

Nadal wzbudza emocje i podziw, nie tylko najgorliwszych miłośników historii pierwszego polskiego rudowęglowca, zgromadzonych w Towarzystwie Przyjaciół Statku-Muzeum pod przewodnictwem prof. Bolesława Mazurkiewicza. Podstawowe dane techniczne

•    długość - 87 m

•    szerokość - 12,30 m

•    zanurzenie - 5,35 m

•    nośność - 25401

•    napęd - 4-cylindrowy silnik parowy typu Lentza

•    prędkość - 9,5 węzła (czyli 17,5 km/h)

•    1 pokład

•    4 ładownie

•    28 osób załogi

Ważne daty Sołdka

•    3 kwietnia 1948 - położenie stępki na pochylni Stoczni Gdańskiej

•    6 listopada 1948 - wodowanie statku

•    24 września 1949 - rejs próbny po Zatoce Gdańskiej

•    22 października 1949 - pierwszy rejs z Gdańska do Szczecina pod dowództwem kapitana żeglugi wielkiej - Zbigniewa Rybiańskiego

•    25 października 1949 - podniesienie bandery przy Wałach Chrobrego w Szczecinie

•    30 grudnia 1980 - zakończenie ostatniego, 1476 rejsu statku

•    31 grudnia 1980 - opuszczenie bandery i przekazanie statku Muzeum Narodowemu w Szczecinie

Nr 9/2008