4265275961

40

Ewa Szepietowska: Werbalna fluencja afektywna i narracje emocjonalne u osób z AD i VD

Analizie poddano:

-    w zadaniach fluencji: liczbą poprawnie podanych słów w odniesieniu do każdej kategorii afektywnej. Za poprawne odpowiedzi uznano nie tylko pojedyncze słowa (rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki), ale też całe wyrażenia czy zdania ilustrujące kategorię przyjemne i nieprzyjemne. Za błąd uznano powtórzenia. Ze wzglądu na subiektywny charakter zawartości tych kategorii nie analizowano kwestii adekwatności podawanych słów [8],

-    w dyskursie narracyjnym w każdym opowiadaniu: liczbą nacechowanych afektywnie rzeczowników, przymiotników, czasowników, przysłówków i odniesień do „ja" [28, 31].

Do badań zakwalifikowano łącznie 30 osób: 10 osób z otępieniem typu Alzheimera (AD), 10 osób z otępieniem naczyniowym (VaD) i 10 osób nieleczonych dotychczas neuropsychiatrycznie (K). Uczestnicy badań nie różnili się wiekiem (AD: M=79, 3 SD=6, 62; VaD: M=79, 8 SD=7, 13; K: M=79,

0    SD=5, 8: x2 =0, 63 p=0, 73). Nie wykazano istotnych różnic między grupami w odniesieniu do liczby lat edukacji (AD: M=8, 6 SD=4, 33; VaD: M=9, 8 SD=3, 9; K: M=ll, 0 SD=4, 19; F=0, 45 p=0, 84). Stopień nasilenia objawów otępiennych oceniany za pomocą Globalnej Skali Demencji (GDS) kształtował się następująco: w grupie AD 40% osób prezentowało objawy późnej fazy dezorientacji

1    fazy lekkiego otępienia, pozostałe 60% - średniego, w grupie VaD po 50% chorych cechowało się objawami lekkiego i średniego otępienia. W podskali Słownik z WAIS-PL najniższe średnie wyników surowych uzyskały osoby z VaD (M=7, 5 SD=7, 2) i pacjenci z AD (M=ll; SD=10, 6), najwyższe - osoby z grupy porównawczej (M=33, 8 SD=12, 0). Znamienne, że uczestników z demencją charakteryzowała znaczna różnorodność rezultatów, w tym brak odpowiedzi na pytania testowe (AD: przedział wyników surowych 0-35; VaD: przedział wyników surowych 0-20), zróżnicowanie odnotowano także w grupie porównawczej (przedział 17-52).

Wyniki

Badani różnili się istotnie liczbą pojęć podanych do kategorii przyjemne (F=0, 001 p=0, 05) i nieprzyjemne (x2=13, 004 p=0, 001)(por. tabela 1). W zakresie pierwszej z wymienionych (przyjemne) osoby z AD i VaD nie różniły się istotnie liczbą wymienionych pojęć/wyrażeń (test porównań wielokrotnych Tukey'a p=0, 38), niemniej każda z grup klinicznych różniła się istotnie od grupy porównawczej (AD vs K p=0, 03; VaD vs K p=0, 001). W kategorii nieprzyjemne grupa AD podała najmniej słów, nieco więcej osoby z VaD (wyniki tych grup nie różniły się istotnie Z=-0, 88 p=0, 4), najwięcej natomiast

-    osoby nieobciążone neuropsychiatrycznie (AD vs K: Z=-3, 23 p=0, 001; VaD vs K: Z=-2, 85 p=0, 004). Analizując profil wykonań obu zadań fluencji afektywnej można zaobserwować, że osoby z grup klinicznych różnią się sposobem wykonania: grupa AD lepiej realizuje zadanie nasycone pozytywnie niż negatywnie (Z=-2, 12 p=0, 03), zaś VaD - negatywnie (różnica dotycząca liczby podanych pojęć w obu zadaniach nie jest jednak istotna statystycznie, Z=-0, 72 p=0, 49). Podobna tendencja - zbliżony poziom realizacji obu zadań pojawiła się w grupie porównawczej (Z=0, 81 p=0, 44)(por. ryc.l).

Tabela 1. Grupy AD, VaD i K: poziom realizacji fluencji afektywnej przyjemne i nieprzyjemne: średnie (M) i odchylenia standardowe (SD)

Table 1. AD, VaD and K groups: the level of realization the affective fluency pleasant and unpleasant: means (M) and standard deviations (SD).

kategoria	AD M(SD)	VaD M (SD)	K M (SD)
przyjemne	5, 9 (6, 7)	2, 9 (2, 6)	12 (4, 7)
nieprzyjemne	2, 6 (3, 2)	3, 7 (3, 5)	10, 5 (4,6)