4442198970

przejawia pacjent, w relacji do jego całego środowiska, uwzględniając przy tym również właściwości osobnika, wytworzone z takiego lub innego materiału w^rrodzonego przez całe dotychczasowe życie i określające jego „przystosowalność” do trudnych sytuacji i odporność na czynniki nerwicogenne. Jest to psychologiczne spojrzenie na pacjenta i wymaga od lekarza psychologicznego wykształcenia. Ale lekarz nie potrzebuje się obawiać, że studium psychologii wprowadzi go w' dziedzinę mistyki, nie mającej nic wspólnego z organizmem i naukami przyrodniczymi. Dowie się z niego raczej, że procesy nerwowe zachodzące pod czaszką pacjenta były mu dotychczas niezupełnie znane, bo są one nie tylko procesami fizjologicznymi i chemicznymi, ale posiadają również właściwości psychologiczne, które należy także poznać, bez tego bowiem cała dziedzina stosunków człowieka z jego otoczeniem, ważna przy leczeniu nerwic — i nie tylko nerwic — pozostałaby dla niego całkowicie niezrozumiała.

Niezależnie więc od tego, że prawidłowa współpraca psychologii z fizjologią jest spraw^rą bardzo ważną, nie powinno to przesłaniać granic dzielących obie nauki. Nie jest rzeczą obojętną, aby granice te były przeciągnięte prawidłowo, ponieważ tylko w ten sposób można zagwarantować harmonijne współdziałanie psychologów i fizjologów i zapobiec sporom, zbędnym a nawet szkodliwym, bo odciągającym ich uwagę od konstruktywnych zadań w służbie człowieka i nauki. Pawłowowskie koncepcje dają podstawę do takiego prawidłowego rozgraniczenia obu nauk, i to również decyduje o ich doniosłości¹³.