4631370514

332 J. EILMES, M. PTASZEK

KOMPLEKSY DIBENZOTETRAAZA[14]ANNULENU I METODY ICH OTRZYMYWANIA

W pracach dotyczących syntezy kompleksów makrocyklicznych podkreśla się zwykle doniosłą rolę metody template, prowadzącej bezpośrednio do skoordynowanych ligandów. Doceniana jest wysoka wydajność i nieskomplikowana procedura tego typu reakcji. Ograniczeniem tej metody jest jednak fakt, że dotyczy ona zwykle niewielkiej liczby jonów centralnych (głównie Ni²⁺, rzadziej Cu²⁺, Co²⁺). Tak więc, liczba kompleksów pod względem różnorodności jonów centralnych zależy przede wszystkim od dostępności liganda makrocyk-licznego. Metoda insercji metalu do gotowego pierścienia makrocyklicznego jest najczęściej stosowaną procedurą syntezy kompleksów makrocyklicznych metali innych niż wymienione wyżej.

Jak przedstawiono w części I, dibenzotetraaza[14]annuleny są stosunkowo łatwo osiągalne, zarówno metodą non-template, jak i w wyniku deme-talacji odpowiednich kompleksów, zwykle niklu. Stąd też bardzo duża liczba kompleksów opisanych w literaturze.

Metalaq'a odpowiedniego dibenzotetraaza[l4]annulenu polega w praktyce na jego reakcji z solą metalu [1, 74, 97], odpowiednim labilnym związkiem kompleksowym [25, 36, 89] czy też związkiem metaloorganicznym ([51, 109, 110], schemat 1).

Szeroko stosowaną modyfikacją metody insercji metalu jest reakcja, w której zamiast wolnego liganda stosuje się jego sól litową [66, 81], otrzymaną w procedurze przedstawionej na schemacie 2.

Schemat 1