4645771712

ZAGADNIENIE BUDOWNICTWA BIBLIOTECZNEGO

(ul. Straszewskiego), za placem Więzienia św. Michała, obok Krakowskiego Seminarium Duchownego.

Generalnie można powiedzieć, że od planów budowy nowego gmachu biblioteki do ich realizacji droga jest bardzo daleka. Tak było też z budową nowego gmachu Biblioteki Jagiellońskiej. Już we wrześniu 1910 r. Ministerstwo w Wiedniu wypowiedziało się przeciw budowie nowego gmachu. Dalszym staraniom Fryderyka Papee (Memoriał Rektora UJ do Ministerstwa w Wiedniu) położył kres wybuch wojny w 1914 r.

Równolegle ze staraniami o nowy gmach Fryderyk Papee nie zaniedbywał sprawy remontu Collegium Maius. Dlatego w r. 1910 włożył wiele energii w uzyskanie odpowiednich kredytów (od ukończenia dużego remontu w r. 1877 nie prowadzono większych prac). Plany restauracji przygotował arch. Adam Szyszko--Bohusz. Systematycznie przeprowadzane prace uległy jednak zawieszeniu w chwili wybuchu wojny w 1914 r., wznowiono je dopiero w r. 1922. Collegium Nowodworskiego odnowiono w latach 1925-1926.

W odrodzonym państwie polskim Fryderyk Papee znów powrócił do projektu wybudowania nowego gmachu, zwłaszcza że w miarę upływu lat piętrzyły się trudności, a Biblioteka po skończonej wojnie nadal nie zajmowała jeszcze parteru Collegium Nowodworskiego. Jak już wspomniałem, pierwotnie myślano o zlokalizowaniu gmachu biblioteki na placu przy plantach, następnie o budowie przy placu Jabłonowskich (obecnie gen. Sikorskiego). Dnia 16 XI 1919 r. miasto odmówiło tych terenów. Nasunęło się wtedy inne, lepsze usytuowanie u zbiegu ulicy Wolskiej (dzisiejsza Manifestu Lipcowego), alei Mickiewicza i uL Wenecji. W r. 1920 podjęto decyzję zakupienia parceli, a w 1921 r. zlecono arch. Wacławowi Krzyżanowskiemu opracowanie wstępne projektu nowego gmachu: jednocześnie zaplanowano podróż naukową dla zbadania budownictwa bibliotecznego¹.

Na uwagę zasługuje fakt, że Rektorat Uniwersytetu Jagiellońskiego przewidział już wtedy udział w pracach, związanych z planem nowego gmachu Biblioteki Jagiellońskiej (pisma z dn. 1 V, 8 XI i 12 XII 1920 r.), Edwarda Kuntzego, dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu.

Najogólniejszy zarys programu założeń budowy nowego gmachu, oparty na literaturze, na doświadczeniach z Lwowskiej Biblioteki Uniwersyteckiej, na potrzebach Biblioteki Jagiellońskiej przygotował dyrektor Fryderyk Papee. Arch. Wacław Krzyżanowski podał pierwsze pomysły projektu, do którego dołączyli swoje uwagi Fryderyk Papee oraz ówczesny pracownik Biblioteki Aleksander Birkenmajer, pierwsze w r. 1921, drugie bardzo rzeczowe w r. 1922 ².

Dnia 6 grudnia 1922 r. arch. Krzyżanowski przedłożył plan nowego gmachu Biblioteki. Okazało się jednak, że planowana parcela na południe od Szkoły Przemysłowej przy al. Mickiewicza 5 i ul. Wenecja jest zbyt szczupła na potrzeby nowego gmachu Biblioteki Jagiellońskiej (6017 m²).

W roku akad. 1922/23 doszło do zamiany gruntu na obszerniejszą parcelę naprzeciwko Szkoły Przemysłowej, w kierunku zachodnim przy al. Mickiewicza 22 (18 200 m²), przy odpowiedniej dopłacie gminie miasta Krakowa (23 II 1923). Decyzję tę powziął Senat UJ (30 I 1923) odstępując od pierwotnego zamiaru kupna parceli na Grzegórzkach na rzecz wydziału lekarskiego i przeznaczając tę kwotę na dopłatę do nowej parceli pod budowę Biblioteki Jagiellońskiej °. Sprawa lokalizacji została załatwiona, ale trudności z przystąpieniem do budowy nie pokonano. Co gorzej,

Arch. UJ S II 471 Akta z lat 1920-1921.

Arch. UJ S II 471 Akta z lat 1921-1922.

⁸ Arch. UJ S II 471 Akta z r. 1923.