5167289632

Nr 1/1952 WIADOMOŚCI URZĘDU PATENTOWEGO 143

(Członkowie brygady mieszanej napisali dwie broszury na temat swych doświadczeń warsztatowych. Broszury te zostały wydane przez Dom Techniki w Leningradzie i przyczyniły się do rozpowszechnienia frezowania szybkościowego w wielu zakładach budowy maszyn.

Członkowie brygady wygłaszali ponadto referaty w Domach Kultury, w leningradzkim oddziale Technicznego Towarzystwa Naukowego Inżynierów Mechaników, w wielu fabrykach w Leningradzie i w innych miastach kraju. O pracy naszej brygady dyskutowano na konferencji- Biura Politycznego lenin-gradzkiego Komitetu WKP(b), przy czym została ona wówczas wysoko oceniona jako praca, torująca drogę nowej skutecznej metodzie walki o wykonanie zobowiązań, złożonych przez mieszkańców Leningradu na ręce towarzysza Stalina o dalszy postęp techniczny w przemyśle.

W oparciu o przykład kolektywu oddziału traktorowego utworzono brygady mieszane, stawiające sobie za cel. wprowadzenie metod szybkościowych również w niektórych innych oddziałach naszych zakładów oraz w innych zakładach budowy maszyn w Leningradzie.

Ostatnio Zakłady im. Kirowa (dawniejsze Zakłady Putiłowskie) obchodziły 150-lecie swego istnienia. Ten pamiętny dzień brygada uczciła wykonaniem zobowiązań socjalistycznych przed terminem. Będziemy również nadal wprowadzali energicznie szybkościowe metody obróbki metali, aby pomóc swemu kolektywowi wykorzystać racjonalniej urządzenia produkcyjne i dać krajowi więcej wartościowych narzędzi pracy.

(„Zlepsovatel a Vynalezce“ nr 11, 1051 r._f str. 309, 310)

DODATKI POLEPSZAJĄCE WŁAŚCIWOŚCI

OLEJÓW SMAROWYCH

6 — 8 m ⁷s 5 — 6 m/s

10 — 12 m/s. 9 — 11 m/s

5-6 HP/t

10 - 12 IP/«

W ostatnich latach zjawiają się na rynku w coraz większej liczbie preparaty, których dodatek polepsza właściwości olejów smarowych. Do zwykłych olejów smarowych stosuje się tych dodatków 8—10°/c, a w przypadku specjalnych maszyn, np. ciągników gąsienicowych, nawet 15—20°/o. Na rynku znajdują się gotowe oleje z dodatkami — pod różnymi nazwami, które reklamuje się jako posiadające następujące zalety:

a)    wykazują dużą odporność na utlenianie, uzyskaną przez dodatek inhibitorów, co zabezpiecza oleje przed żywiczeniem, a tym samym uniemożliwia zanieczyszczanie wentyli i pierścieni tłokowych,

b)    nie wywołują korozji powierzchni metalowych dzięki zawartości dodatków przeciwkorozyjnych,

c)    posiadają zdolność unieszkodliwiania zanieczyszczeń, uzyskaną przez zastosowanie specjalnych dodatków, które wszelkie zanieczyszczenia utrzymują w postaci koloidalnej zawiesiny i przez to uniemożliwiają osadzanie się ich w cylindrach, na pierścieniach tłokowych, w filtrach, przewodach olejowych itd.

Jeśli zastanowić się nad przyczynami, które spowodowały w ostatnich czasach zainteresowanie się dodatkami polepszającymi właściwości olejów smarowych, to dochodzimy do wniosku, że główną przy-czyną jest olbrzymi rozwój przemysłu maszynowego. Przy tej samej sprawności wielkość bardzo wielu maszyn zmniejszyła się znacznie. A. Bokemiil-lcr ) podaję następującą tabelę porównawczą:

Spraiuność na jednostkę pojcmnuści cplindra silnik Otta silnik Diesla

12 — 14 H^D/l 9-10 HP/1

25 - 30 HP/1 22 - 28 HP/1

szybkość tłoka

silnik Otta silnik Diesla

stosunek mocy silnika do u agi pr?y samochodach ciężai ornych

«> A. BokemliUer: Erdot u. Kohle, rocznik 3/1950, str. 459.

Obciążenie właściwe łożysk w maszynach wzrosło też wskutek tego w takim stopniu, że znajdujące się w użyciu oleje smarowe nie odpowiadały już stawianym im wymaganiom. Zaczęto poszukiwać smarów lepszych, wysokosprawnych i przez stosowanie najrozmaitszych dodatków do olejów usiłowano polepszyć ich właściwości.

W celu lepszego zrozumienia dróg rozwoju techniki wytwarzania olejów wysokosprawnych przez stosowanie specjalnych domieszek, właściwą rzeczą będzie omówić najpierw dawniej stosowane dodatki, które również obecnie zachowały się częściowo w praktyce. Tak np. przy łożyskach silnie obciążonych, gdy łożysko zaczynało się zagrzewać, dodawa-. no już dawniej kwiatu siarczanego. Pobudziło to naukowców do'zbadania zachodzących przy tym procesów i doprowadziło do zsyntetyzowania dużej liczby związków organicznych zawierających siarkę, które dzisiaj polecane są jako dodatki do olejów.

Przy siarkowaniu olejów należy liczyć się z następującymi reakcjami. Siarka reaguje z olejami mineralnymi, wchodząc w skład ich cząsteczek, przy równoczesnym wydzieleniu siarkowodoru. Siarka wchodzi więc do cząsteczki na miejsce wodoru. Struktura oleju zostaje przez to znacznie zmieniona, gdyż nie jest możliwa zwyczajna wymiana, jaka następuje np. z chlorowcem, siarka bowiem jest dwu-, cztero-lub sześciowartościowa. Wiąże ona z sobą kilka cząsteczek węglowodorów w postaci tioeterów, lub też tworzą się związki dwu- albo trójtionowe. Praktycznie niepolarne cząsteczki olejów smarowych uzyskują przez wbudowanie w nie siarki dość znaczny moment dipolowy i mogą wiązać wolne wartościowości z powierzchnią metalu. Powstawanie mocno przylegających warstw polimolekularnych zapobiega wzajemnemu stykaniu obracających się części metalowych. Przy siarkowaniu należy również liczyć się z tworzeniem się siarczków metali, które też mają właściwości, utrudniające styk części metalowych.

Drugą grupę dodatków, już dawniej stosowanych do olejów smarowych, stanowią oleje tłuste. Są to właściwie najdawniej znane smary o zaletach trudnych do przewyższenia. Współczynniki tarcia są bardzo małe, a krzywa zależności lepkości od tempe-