instytucji zaangażowanych w ich przygotowywanie. Analiza bilansów, jak się okazało, w większej mierze stwarzała możliwość postawienia dalszych pytań niż dostarczała wyczerpujących odpowiedzi na, istotne z punktu widzenia projektu, pytania.
Dodatkowym działaniem badawczym pierwszego etapu była analiza danych uzyskanych w badaniu sondażowym. Źródłem danych był materiał zgromadzony dzięki przeprowadzonej przez Instytut Rozwoju Służb Społecznych ankiecie, która drogą pocztową została rozesłana do 16 regionalnych ośrodków polityki społecznej. Tematyka bilansu potrzeb stanowiła jedno spośród wielu innych istotnych zagadnień dotyczących regionalnych ośrodków polityki społecznej poruszanych w kwestionariuszu ankiety. Dlatego też stanowi jedynie dodatkowe źródło informacji.
Blok pytań na temat bilansu potrzeb zawarty w kwestionariuszu miał charakter eksploracyjny (wszystkie pytania miały postać pytań zamkniętych). Chodziło przede wszystkim o zebranie podstawowych informacji dotyczących:
• sposobu i przebiegu procesu sporządzania bilansów potrzeb (na jakiej podstawie są sporządzane; czy są konsultowane; jaki jest zakres zbieranych informacji),
• sposobu ich wykorzystania (komu w praktyce, poza ustawowym wymogiem, bilanse są przekazywane),
• roli, jaką, zdaniem pracowników ośrodków, bilanse mogłyby / powinny pełnić.
Informacje uzyskane dzięki badaniu sondażowemu, jak i analiza pozyskanych bilansów potrzeb pomocy społecznej nie pozwoliła jednakże na uzyskanie bardziej wyczerpujących informacji na temat tego, w jaki sposób i do czego wykorzystywany jest bilans potrzeb, jego użyteczności dla podejmowania decyzji dotyczącej planowania działań z zakresu polityki społecznej i ich realizacji na różnych szczeblach.
Pierwsza część badania miała zatem charakter tyleż diagnostyczny, co eksploracyjny wskazując na te zagadnienia, problemy czy kwestie, których dostępne opracowania bilansów potrzeb nie zawierają1, a które są istotne z punktu widzenia zdefiniowania tego, czym powinien być bilans potrzeb pomocy społecznej, trafności narzędzia w stosunku do potrzeb instytucji, na które ustawa nakłada obowiązek jego sporządzania lub wykorzystywania w planowaniu swoich działań oraz jakie problemy i bariery wiążą się z jego opracowywaniem. Powyższe kwestie stały się tematyką drugiego etapu badania.
Konieczność dodatkowych badań wynikała z faktu, iż otrzymane bilanse potrzeb pomocy społecznej stanowią materiał bardzo niejednorodny. Dotyczy to zarówno formy,
7
Lub nie wyjaśniają w wystarczającym stopniu.