Makroekonomia Gospodarki Otwartej
Wykład 9
Polityka makroekonomiczna w gospodarce
otwartej. Model Mundella-Fleminga
Leszek Wincenciak
Wydział Nauk Ekonomicznych UW, 2012
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
2/29
Plan wykładu:
Założenia analizy
Zapis modelu
Równowaga na rynku dóbr
Równowaga na rynku pieniądza
Równowaga bilansu płatniczego
Równowaga makroekonomiczna
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych
Polityka fiskalna
Polityka monetarna
Podsumowanie
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Założenia analizy 3/29
Założenia
Zasadnicze założenia:
î%
Analiza krótkookresowa, sztywne ceny i płace
î%
Keynesowskie założenie o niepełnym wykorzystaniu zasobów
î%
Kurs walutowy płynny
î%
Model ISLM z równowagą bilansu płatniczego
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 4/29
Równowaga na rynku dóbr
Zapis modelu: równowaga na rynku dóbr
î%
C = C(Y - T );
î%
I = I(i);
î%
G = G;
î%
CA = CA(EP"/P, Y, Y").
Warunek równowagi: Y = AD = C + I + G + CA.

Y = Y C, I, G, c, T, i, E, P", P, Y" .
W równowadze na rynku dóbr zachodzi warunek, że produkcja
równa się wartości zagregowanych wydatków przy danym poziomie
cen. Zależność, która łączy stopę procentową z dochodem
w równowadze na rynku dóbr opisywana jest przez tzw. krzywą IS
 pokazuje ona wszystkie kombinacje stopy procentowej i poziomu
dochodu (produkcji), dla których rynek dóbr znajduje się
w równowadze.
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 5/29
Równowaga na rynku dóbr
Równowaga na rynku dóbr
Czynniki powodujące przesunięcie krzywej IS w prawo (do góry):
î%
Wzrost wydatków rządowych
î%
Spadek opodatkowania
î%
Wzrost egzogenicznych wielkości konsumpcji i/lub inwestycji
î%
realna deprecjacja waluty krajowej (nominalna deprecjacja,
spadek cen krajowych, wzrost cen zagranicznych)
î%
wzrost dochodu zagranicznego
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 6/29
Równowaga na rynku dóbr
Równowaga na rynku dóbr
i
Y > AD
nadwyżkowa podaż
Y < AD
nadwyżkowy popyt
IS
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 7/29
Równowaga na rynku pieniądza
Zapis modelu: równowaga na rynku pieniądza
î%
MD = P L(Y, i)
Warunek równowagi: MS = MD
MS
= L(Y, i)
P
W równowadze na rynku pieniądza zachodzi warunek, że popyt na
realne zasoby pieniądza równy jest wielkości realnej podaży
pieniądza. Zależność, która łączy stopę procentową z dochodem
w równowadze na rynku pieniądza opisywana jest przez tzw.
krzywÄ… LM  pokazuje ona wszystkie kombinacje stopy
procentowej i poziomu dochodu (produkcji), dla których rynek
pieniądza znajduje się w równowadze.
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 8/29
Równowaga na rynku pieniądza
Równowaga na rynku pieniądza
Czynniki powodujące przesunięcie krzywej LM w prawo (do dołu):
î%
Wzrost nominalnej podaży pieniądza (wzrost aktywów
krajowych banku centralnego  kredytu krajowego lub wzrost
aktywów zagranicznych  rezerw walutowych)
î%
Spadek poziomu cen krajowych
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 9/29
Równowaga na rynku pieniądza
Równowaga na rynku pieniądza
i
LM
L < MS/P
nadwyżkowa podaż
L > MS/P
nadwyżkowy popyt
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 10/29
Równowaga bilansu płatniczego
Zapis modelu: równowaga bilansu płatniczego
î%
BP = CA + KA
î%
CA = CA(EP"/P, Y, Y")
î%
KA = KA(k, i - i")
Warunek równowagi  BP = 0, czyli CA + KA = 0:
CA(EP"/P, Y, Y") + KA(k, i - i") = 0.
Równowaga bilansu płatniczego oznacza równowagę bilansu
w wąskim rozumieniu (z wyłączeniem rezerw). Suma rachunku
obrotów bieżących oraz rachunku obrotów kapitałowych
i finansowych razem musi być równa 0.
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 11/29
Równowaga bilansu płatniczego
Równowaga bilansu płatniczego
BP = CA(EP"/P, Y, Y") + KA(k, i - i") = 0
Zależność, która łączy stopę procentową z dochodem
w równowadze bilansu płatniczego opisywana jest przez tzw.
krzywÄ… BP  pokazuje ona wszystkie kombinacje stopy
procentowej i poziomu dochodu (produkcji), dla których bilans
płatniczy znajduje się w równowadze.
Nachylenie linii BP w przestrzeni (Y, i) jest nieujemne i zależy od
stopnia mobilności kapitału, k. Przy skończonej i niezerowej
mobilności kapitału, nachylenie BP jest dodatnie. Dzieje się tak
dlatego, że wzrost dochodu powoduje powiększenie deficytu CA
i do utrzymania równowagi bilansu płatniczego wymagany jest
wzrost krajowej stopy procentowej, który pobudzi napływ kapitału
i poprawÄ™ salda KA.
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 12/29
Równowaga bilansu płatniczego
Równowaga bilansu płatniczego
BP = CA(EP"/P, Y, Y") + KA(k, i - i") = 0
Na nachylenie linii BP wpływa stopień mobilności kapitału,
opisywany parametrem k. Przy niskiej mobilności kapitału linia BP
jest względnie stroma, zaś przy wysokiej  względnie płaska.
Deficyt handlowy wywołany wzrostem dochodu musi być pokryty
przez napływ kapitału zagranicznego. Przy dużej mobilności
kapitału wystarcza niewielki wzrost stopy procentowej w kraju, zaś
przy niskiej mobilności, wzrost stopy procentowej musi być
odpowiednio większy.
Dwa przypadki skrajne:
k = 0  pionowa linia BP
k "  pozioma linia BP
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 13/29
Równowaga bilansu płatniczego
Równowaga bilansu płatniczego
Linia BP jest również bardziej stroma, gdy krańcowa skłonność do
importu jest wysoka. Wtedy wzrost dochodu powoduje
odpowiednio większe pogorszenie salda CA i do zrównoważenia
bilansu płatniczego konieczna jest większa zmiana stopy
procentowej.
Czynniki powodujące przesunięcie krzywej BP w prawo (do dołu):
î%
realna deprecjacja waluty krajowej (nominalna deprecjacja,
spadek cen krajowych, wzrost cen zagranicznych)
î%
wzrost dochodu zagranicznego
î%
napływ inwestycji bezpośrednich (egzogeniczny składnik salda
KA)
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 14/29
Równowaga bilansu płatniczego
Równowaga bilansu płatniczego
i
BP > 0 BP
nadwyżka BP
BP < 0
deficyt BP
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 15/29
Równowaga makroekonomiczna
Równowaga makroekonomiczna
Równowaga makroekonomiczna w gospodarce otwartej zachodzi
w warunkach jednoczesnej równowagi na rynku dóbr, na rynku
pieniądza oraz równowagi bilansu płatniczego.
Oznacza to, że w punkcie równowagi istnieje taki poziom stopy
procentowej i dochodu, którym odpowiada pewien poziom kursu
walutowego przy których zagregowane wydatki równają się wartości
produkcji krajowej, popyt na pieniądz zrównuje się z podażą
pieniądza oraz bilans płatniczy znajduje się w równowadze, tj. bank
centralny nie gromadzi ani nie wyzbywa siÄ™ rezerw walutowych.
Gromadzenie rezerw przez długi okres czasu wywołuje trudności
w kontrolowaniu podaży pieniądza, zaś stałe wyzbywanie się rezerw
nie jest możliwe do utrzymania.
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Zapis modelu 16/29
Równowaga makroekonomiczna
Równowaga makroekonomiczna
i
LM
BP
F
i0
IS
Y0
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 17/29
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych
î%
Analizujemy małą gospodarkę otwartą
î%
Krótki okres  stałe ceny
î%
PÅ‚ynny kurs walutowy
î%
Polityka fiskalna i monetarna:
î%
przy braku mobilności kapitału
î%
przy niskiej mobilności kapitału
î%
przy wysokiej mobilności kapitału
î%
w warunkach zintegrowanego rynku kapitałowego
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 18/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: brak mobilności kapitału
i
BP1
LM1
i1
F1
IS1
Y1
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 18/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: brak mobilności kapitału
i
BP1
LM1
i2 F2
i1
F1
IS2
IS1
Y1 Y2
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 18/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: brak mobilności kapitału
i
BP1 BP2
LM1
F3
i3
i1
F1 IS3
IS1
Y1 Y3
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 19/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: niska mobilność kapitału
i
BP1
LM1
F1
i1
IS1
Y1
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 19/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: niska mobilność kapitału
i
BP1
LM1
F2
i2
F1
i1
IS2
IS1
Y1 Y2
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 19/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: niska mobilność kapitału
i
BP1
BP2
LM1
F3
i3
F1
i1
IS3
IS1
Y1 Y3
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 20/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: wysoka mobilność kapitału
i
LM1
BP1
i1
F1
IS1
Y1
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 20/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: wysoka mobilność kapitału
i
LM1
F2
i2 BP1
i1
F1
IS2
IS1
Y1 Y2
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 20/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: wysoka mobilność kapitału
i
LM1
BP2
F3
BP1
i3
i1
F1
IS3
IS1
Y1 Y3
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 21/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: zintegrowany rynek kapitałowy
i
LM1
BP1
i = i"
F1
IS1
Y1
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 21/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: zintegrowany rynek kapitałowy
i
LM1
F2
i2
BP1
i = i"
F1
IS2
IS1
Y1 Y2
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 21/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: zintegrowany rynek kapitałowy
i
LM1
F3
BP1
i = i"
F1
IS1 = IS3
Y1 = Y3
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 22/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: podsumowanie
î%
Przy braku oraz niskiej mobilności kapitału, ekspansja fiskalna
wywołuje deprecjację waluty krajowej, która poprzez korzystny
wpływ na saldo CA powoduje dodatkowe wzmocnienie efektu
ekspansji. Im mniejsza mobilność kapitału, tym silniejszy
wzrost dochodu
î%
Przy wysokiej mobilności kapitału, ekspansja powoduje dwa
efekty  wzrost stopy procentowej oraz pogorszenie salda CA.
Tym razem jednak napływ kapitału jest znacznie większy
i następuje aprecjacja waluty, która niweluje wpływ ekspansji
fiskalnej na dochód. W przypadku doskonałej mobilności
kapitału ten wpływ na dochód nie występuje zupełnie i mamy
pełny efekt wypierania CA przez wydatki rządowe
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 23/29
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna: podsumowanie
î%
Ekspansywna polityka fiskalna powoduje zawsze pogarszanie
siÄ™ salda CA
î%
Siła wpływu ekspansji fiskalnej na saldo KA zależy od stopnia
mobilności kapitału. Im większa mobilność kapitału, tym
silniejsza poprawa KA. Przy wysokiej mobilności oznacza to,
że saldo KA może poprawić się bardziej niż jest to konieczne
do zrównoważenia powstałego deficytu CA. W tej sytuacji
dochodzi do nadwyżki bilansu płatniczego (nadwyżkowa
podaż walut obcych), co prowadzi do aprecjacji waluty
krajowej i powrotu do stanu równowagi bilansu płatniczego
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 24/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: brak mobilności kapitału
i
BP1
LM1
i1
F1
IS1
Y1
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 24/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: brak mobilności kapitału
i
BP1
LM1
LM2
i1
F1
i2 F2
IS1
Y1 Y2
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 24/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: brak mobilności kapitału
i
BP1 BP2
LM1
LM2
i1
F1 F3
i3
IS2
IS1
Y1 Y3
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 25/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: dodatnia mobilność kapitału
i
LM1
BP1
F1
i1
IS1
Y1
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 25/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: dodatnia mobilność kapitału
i
LM1
BP1
LM2
F1
i1
i2 F2
IS1
Y1 Y2
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 25/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: dodatnia mobilność kapitału
i
LM1
BP1
LM2
BP2
F1
i1
i3
F3
IS2
IS1
Y1 Y3
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 26/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: zintegrowany rynek kapitałowy
i
LM1
F1
BP1
i = i"
IS1
Y1
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 26/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: zintegrowany rynek kapitałowy
i
LM1
LM2
F1
BP1
i = i"
i2 F2
IS1
Y1 Y2
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 26/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: zintegrowany rynek kapitałowy
i
LM1
LM2
F1 F3
BP1
i = i"
IS2
IS1
Y1 Y3
Y
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 27/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: podsumowanie
î%
Ekspansja monetarna powoduje spadek krajowych stóp
procentowych oraz wzrost dochodu. Prowadzi to niezależnie
od stopnia mobilności kapitału, do deficytu bilansu płatniczego
î%
Przy braku mobilności kapitału dochodzi jedynie do
pogorszenia salda CA. Do przywrócenia równowagi bilansu
płatniczego konieczna jest deprecjacja waluty krajowej, która
wpłynie na poprawienie się eksportu i wyrównanie salda CA
î%
Jeśli mobilność kapitału jest dodatnia, wówczas dochodzi
jednocześnie do pogorszenia zarówno salda CA jak
i pogorszenia salda KA. W tej sytuacji deficyt bilansu
płatniczego osiąga większe rozmiary, niż przy braku mobilności
kapitału. Deprecjacja waluty krajowej, która następuje w tej
sytuacji musi być znacznie większa, co prowadzi do
silniejszego przesunięcia krzywej IS i większego wtórnego
wzrostu dochodu
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Skutki polityki gospodarczej w warunkach płynnych kursów walutowych 28/29
Polityka monetarna
Polityka monetarna: podsumowanie
î%
Jeśli mobilność kapitału jest doskonała, jak zakładamy dla
przypadku zintegrowanego rynku kapitałowego, wówczas
jakakolwiek zmiana stopy procentowej w kraju prowadzi
natychmiast do silnego napływu bądz
odpływu kapitału
î%
Ponieważ w sytuacji ekspansji monetarnej stopy procentowe
w kraju spadajÄ…, waluta krajowa ulega natychmiastowej
deprecjacji, co powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo.
W nowej równowadze poziom stóp procentowych jest taki sam
jak poprzednio, gdyż wyznaczony jest przez zagraniczną stopę
procentowÄ…, danÄ… egzogenicznie
î%
W tej sytuacji wpływ ekspansji monetarnej na dochód jest
największy i polityka monetarna okazuje się być najbardziej
skuteczna
Wykład 9  Model Mundella-Fleminga
Podsumowanie 29/29
Podsumowanie skuteczności polityk w warunkach systemu kursów płynnych
polityka fiskalna polityka monetarna
k 0 + ++ " 0 +/ + + "
Y + + + ++ + 0 + ++ + + +
i + + + ++ + 0 -- - 0
E ++ + - -- + ++ + + +
CA 0 -- - -- 0 + ++
KA 0 ++ + ++ 0 - --