żð Kompetencja k. okreÅ›la czy dany
interlokutor komunikuje siÄ™ skutecznie i
stosownie do kontekstu.
żð Kompetencja to nie tylko zdolność
komunikowania siÄ™ w 3 standardach:
klarowności, stosowności i skuteczności;
liczy się również znajomość kontekstu
oraz norm (etyka komunikacji).
3 SKA
ADNIKI K.K.
żð Wiedza: deklaratywna a proceduralna
żð Motywacja: pozytywna a negatywna
żð UmiejÄ™tnoÅ›ci: powtarzalne zachowania
zorientowane na cel
żð Kompetencja k. - to wykorzystywanie
werbalnego i/lub niewerbalnego zachowania do
osiągnięcia preferowanych celów w sposób,
który jest stosowny do kontekstu:
żð TYPY KONTEKSTU: kultura, czas, zwiÄ…zek 
władza, afiliacja, sytuacja - miejsce, funkcja 
pogrzeb a toast w pubie;
żð POZIOMY K.: interpersonalny, grupowy,
publiczny
Jest to umiejętność używania języka
odpowiednio do odbiorcy oraz do
okoliczności towarzyszących procesowi
komunikacji. Kompetencja ta oznacza więc
umiejętność stosowania reguł
gramatycznych, konstruowania wypowiedzi
poprawnych i adekwatnych do danej sytuacji.
żð Precyzja i ogólnikowość WiÄ™kszość ludzi uważa, że
celem komunikowania siÄ™ jest jasne przekazanie innym naszych
myśli. Żeby to osiągnąć potrzebujemy umiejętności językowych,
żeby nasze koncepcje były zrozumiałe dla drugiej osoby. Czasem
jednak wcale nie chcemy być tak doskonale klarowni.
1. Dwuznaczność: Pielęgniarka:  już niedługo nie będzie potrzebował
szlafroka, książek ani przyborów do mycia . Pacjent myślał, że pielęgniarka
przepowiada mu śmierć, natomiast ona miała na myśli wypis ze szpitala.
2. Abstrakcja: Wysoki poziom abstrakcji pomaga w dokonywaniu
uogólnień dotyczących podobieństw między ludz
mi, przedmiotami,
koncepcjami lub zdarzeniami. Drabina abstrakcji.
Problemy z abstrakcjÄ… &
żð Stereotypizacja  Osoba przeżyÅ‚a jedno zÅ‚e
doświadczenie i na jego podstawie obwinia całą
grupÄ™ ludzi
żð Abstrakcyjny jÄ™zyk może wprawić innych w
zakłopotanie  zawęża naszą możliwość wyboru.
Przykładem jest wizyta u fryzjera i próba
wyjaśnienia jakiej fryzury oczekujemy. Mówiąc 
nie za krótko .
żð Abstrakcyjny jÄ™zyk może doprowadzić do
poważniejszych problemów  oskarżenia o gwałt lub
mobbing,
.
3. Eufemizmy: gr.  używać słów w dobrej wierze . Co
lepsze: Jeszcze nie jestem gotowy na trwały związek czy  Nie podobasz mi
się i dlatego nie chcę z Tobą być .
4. Język relacyjny: znaczenie odczytujemy z
porównań i odniesień; Określenia względne jak
szybki, wolny, mądry, głupi można sprecyzować
tylko przez porównanie. Używaj liczb! Precyzuj!
5. Ocena stała : słowo  jest zawierają ocenę stałą, czyli zazwyczaj
błędne założenie, że ludzie (i rzeczy) są całkowicie spójni i niezmienni.
TOŻSAMOŚĆ: spójna, stała, ciągła
Według Jarymowicz (2000) na fundamentalny dla jednostki system informacji o
sobie składa się: poczucie ciągłości (pomimo zmian w czasie), poczucie
spójności (pomimo zmienności funkcjonowania z sytuacji na sytuację) oraz
poczucie unikalności (mimo podobieństw do innych ludzi).
UWAGA NA KWANTYFIKATORY!!!
ZWROTY J
ZYKOWE
żð To - MówiÄ…cy używajÄ…cy formy  to unikajÄ… brania
odpowiedzialności za przekazywaną informację, przypisując ja
jakiemuś nieokreślonemu  temu . Powoduje to nieścisłości oraz
jest nieświadomym sposobem unikania zajęcia stanowiska.
żð Tak, ale - peÅ‚ni funkcjÄ™ unieważniajÄ…cÄ… wczeÅ›niej wyrażonÄ… myÅ›l
żð Ja, ty, my Tyle trudu sobie zadaÅ‚am, przygotowujÄ…c ten obiad, a
teraz jest już zupełnie zimny. To jasne, że jestem wściekła .
żð Forma  ja - branie odpowiedzialnoÅ›ci za wÅ‚asne sÅ‚owa i poglÄ…dy;
Forma  ty  wyraża sąd na temat drugiej osoby, która w
momencie pozytywnych osądów nie prowadzi do konfliktów,
jednak gdy przychodzi do osądów negatywnych może rodzić
problemy;
żð Forma  my : sugeruje, że zarówno przedmiot rozmowy jak i
odpowiedzialność dotyczy w tym samym stopniu mówiącego i
odbierającego wiadomość.
Czynniki warunkujące zdolność
każdej jednostki do komunikowania
żð Czynnik semantyczno  syntaktyczny
żð Czynnik pragmatyczny
żð Czynnik sprawnoÅ›ci
żð Czynnik zaangażowania
Czynnik semantyczno-
syntaktyczny
żð Repertuar kodów, subkodów i jÄ™zyków
(werbalnych i niewerbalnych), a także
konwencji i schematów narracyjnych, jakimi
jednostka może się posługiwać przy
konstruowaniu i odczytywaniu przekazów;
Syntaksa rzÄ…dzi strukturÄ… a semantyka
znaczeniem
Syntaksa  organizacja symboli
Semantyka  używaniem symboli
Czynnik pragmatyczny
żð Znajomość norm spoÅ‚ecznych i wzorów
zachowania regulujÄ…cych przebieg interakcji
komunikacyjnych w zależności od ich
charakteru, celu, liczby uczestników i ich ról
(statusów), a także sytuacji komunikacyjnej;
Czynnik Sprawności
żð StopieÅ„ biegÅ‚oÅ›ci w posÅ‚ugiwaniu siÄ™
poszczególnymi środkami komunikowania
 trening kodu i dokonywaniu ich zmiany w
trakcie interakcji oraz umiejętności
wytwarzania przekazów różnego rodzaju.
Czynnik zaangażowania
żð Jest to ogół predyspozycji, skÅ‚onnoÅ›ci i
nawyków warunkujących tryb uczestnictwa
(czynne, bierne) oraz poziom uczestnictwa
jednostki w różnych typach i formach
komunikowania.
KOMPETENCJA KOMUNIKACYJNA
żð Kompetencja komunikacyjna przejawia siÄ™
w postaci indywidualnego sposobu
budowania i rozumienia przekazów.
żð Możemy powiedzieć, że jak każdy czÅ‚owiek
jest niepowtarzalną indywidualnością, tak i
jego zdolność do komunikowania stanowi
niepowtarzalną jakość.
żð W kompetencji komunikacyjnej oprócz
elementów indywidualnych i
niepowtarzalnych, możemy odnalez
ć inne
elementy wspólne dla szerszych zbiorowości.
żð SÄ… to:
żð A) zachowania ekspresywne i symboliczne o
wyraz
nej determinacji biologicznej
(wrodzone)
żð B) znaki i zachowania wyksztaÅ‚cone w
procesie socjalizacji
WYKSZTAA
CENIE
żð - jest cechÄ… nabywanÄ… u czÅ‚owieka
żð - ksztaÅ‚tuje jego poczucie tożsamoÅ›ci
żð - okreÅ›la zakres jego kompetencji
komunikacyjnej
żð - jest to proces niekoÅ„czÄ…cej siÄ™ socjalizacji 
najpierw pierwotnej a następnie wtórnej -
związanej z ciągłymi adaptacjami do
zmieniających się warunków życia i ról
społecznych.
GA
ÓWNY WYZNACZNIK POZIOMU
WYKSZTAA
CENIA
żð - edukacja formalna (Å›wiadectwa, tytuÅ‚y
naukowe, dyplomy ukończenia szkół)
żð KsztaÅ‚tuje podstawowy skÅ‚adnik kompetencji
tzn. zasób znaków (werbalnych,
niewerbalnych), i odpowiadających im pojęć,
za pomocą których jednostka myśli i
jednocześnie opowiada o świecie.
OGRANICZONA KOMEPETNCJA
KOMUNIKACYJNA
żð - Osoby gorzej wyksztaÅ‚cone dysponujÄ…
bardzo ograniczonym słownictwem.
- Postrzegają świat jako zbiór zjawisk
materialnych, mających konkretna postać
fizycznÄ….
żð - Fikcja jest dla nich projekcjÄ… jakiejÅ›
hipotetycznej rzeczywistości.
żð - Osoby takie chcÄ…c wyrazić swoje myÅ›li
muszą pomagać sobie gestem, mimiką i
ruchem całego ciała.
ROZBUDOWANA KOMEPETNCJA
KOMUNIKACYJNA
żð - Osoby lepiej wyksztaÅ‚cone dysponujÄ…
bogatszym zasobem pojęć.
żð - MajÄ… zdolność do abstrakcyjnego myÅ›lenia 
możliwość budowania złożonych konstrukcji
zdaniowych, w pełni wyrażających myśli i
intencje.
żð - OgraniczajÄ… do minimum Å›rodki
niewerbalne lub wykorzystanie ich do
budowania przekazu dodatkowymi
znaczeniami np. podteksty, aluzje, ironia itp.
Cechy ograniczonej i rozbudowanej kompetencji
komunikacyjnej  teoria BERNSTEINA
Kompetencja rozbudowana
Kompetencja ograniczona
żð Zróżnicowany zasób sÅ‚ownictwa,
żð Niewielki zasób sÅ‚ownictwa,
pojęcia abstrakcyjne
dominacja pojęć konkretnych
żð DÅ‚ugie, skomplikowanie
żð Krótkie, proste gramatycznie,
konstrukcje zdaniowe, częste
niedokończone zdania
użycie strony biernej
żð CzÄ™ste użycie przyimków
żð CzÄ™ste używanie krótkich
wskazujÄ…cych (przy zadawaniu
pytań)
rozkazów i pytań
żð CzÄ™ste użycie zaimków
żð Rzadkie używanie zaimków
nieosobowych
osobowych np.to
żð Dostosowany do sytuacji wybór
żð Sztywne i ograniczone użycie
przymiotników i przysłówków
przymiotników i przysłówków
TYPOLOGIA KODÓW J
ZYKOWYCH
Sposób myślenia
Konkretny Abstrakcyjny
Sposób wyrażania myśli
Ograniczony Kod ograniczony Kod więzi intymnych
(osoby dysponujÄ…ce kodem
rozbudowanym, stosujÄ…
prostsze sposoby wyrażania
myśli)
Rozbudowany Kod quasi-rozbudowany Kod rozbudowany
(sposób myślenia pozostaje
na poziomie kodu
ograniczonego, ale sposób
wyrażania myśli korzysta z
kodu rozbudowanego)
żð Lektura:
żð Morreale, Spitzberg, Barge  Komunikacja
między ludz
mi. Motywacja, wiedza,
umiejętności , PWN