6125495046

Statystyka - zastosowania biznesowe i społeczne    Rozdział I [II]

i nowych obserwacji czynionych każdego dnia. Pozwala uniknąć typowych błędów poznawczych w przetwarzaniu informacji na temat zdarzeń i sytuacji o charakterze losowym. Thomas Bayes był także prekursorem nowej, różnej od klasycznej, częstościowej, interpretacji prawdopodobieństwa¹⁵. Prawdopodobieństwo miało wyrażać stopień przekonania danej osoby o prawdziwości danego zdarzenia, a więc miało wynikać z całości posiadanej przez tę osobę wiedzy i doświadczenia. Pierwszy J. Bernoulli we wspomnianej pracy pt. Ars Conjectandi z 1713 r. wprowadził pojęcie prawdopodobieństwa i pisał o nim jako o stopniu zaufania do realizacji danego zdarzenia na podstawie posiadanej wiedzy w ogólnych okolicznościach tego zdarzenia. Prace Bernoulliego i Bayesa stanowiły podstawę dalszego rozwoju myśli statystycznej następnych pokoleń (Szreder 2010, 2013).

Podejście Bayesa zaczęło rozwijać się w XIX wieku przyjmując za podstawę wspomnianą pracę Bayesa, a więc prawdopodobieństwa warunkowe, ale istotnie przyczynili się do dalszego rozwoju tego kierunku matematycy i statystycy, z których wybitną rolę odegrał francuski naukowiec S. P. Laplace¹⁶. Rozwinął ideę Bernoulliego i Bayesa oraz przedstawił zasady odwrotnego prawdopodobieństwa (Anscombe 1961; Cornfield 1969; Dale 1999; Fisher 1930; Stigler 1982, 1986). Faktycznie Laplace po raz pierwszy zaprezentował ideę wnioskowania statystycznego. Opublikował plan badania częściowego, w którym określił wielkość próby potrzebnej do osiągnięcia pożądanej dokładności w ocenie wyniku. Plan opierał się na zasadzie Laplacea odwrotnych prawdopodobieństw i wyprowadzeniu centralnego twierdzenia granicznego¹⁷. Został on opublikowany w 1774 r., który jest jednym z rewolucyjnych dokumentów w historii wnioskowania statystycznego (Kuusela 2011). Model wnioskowania Laplacea opierał się na próbach Bernoulliego i rozkładzie dwumianowym. Zakładał on, że populacja ciągle się zmienia. Został przedstawiony przy założeniu rozkładów a priori dla parametrów. Model wnioskowania Laplacea zdominował myśl statystyczną przez cały XIX wiek. Dalszy jego rozwój był ograniczony głównie trudnościami obliczeniowymi, a po wprowadzeniu nowoczesnej techniki obliczeniowej wiatach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, nastąpił jego rozkwit¹⁸.

Powszechne było i jest dążenie do wykorzystania w ocenie prawdopodobieństwa

15    Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Prawdopodobie%C5%84stwo (data dostępu 2014.10.01).

16    S.P. Laplace (1774). Memoire sur la Probabilite...

17    Źródło: https://www.google.pl/#q=Centralne+twierdzenie+graniczne (data dostępu 2014.10.01).

18    Źródło: http://el.us.edu.pl/ekonofizyka/index.php/Statystyka_w_uj%C4%99ciu_Bayesowskim (data dostępu 2014.10.01).