6498541493

październik 01(01) 1996 r.

Opole jednoczy

“Współczesne przemiany języków słowiańskich 1945 - 1995” były przedmiotem konferencji zorganizowanej przez Instytut Filologii Polskiej UO w dniach 11 -14 września.

Konferencja była kolejną edycją całej serii spotkań sla-wistów realizujących program, którego celem jest opis i wyjaśnienie zmian w poszczególnych językach słowiańskich i w ich funkcjonowaniu po drugiej wojnie światowej; jest to przede wszystkim cel poznawczy. Celem stosowanym jest stworzenie podstaw dla racjonalnej polityki językowej. Efektem finalnym tych działań będą monografie poszczególnych języków słowiańskich zawarte w 12 tomach oraz 2 tomy syntetyczne; cechą wyróżniającą będzie jednolita edytorsko seria wydawnicza, wydana w Polsce. Promocja serii planowana jest podczas Światowego Kongresu Slawistów w Krakowie, w 1998 r. Na koordynację prac w programie badawczym uzyskano środki z Komitetu Badań Naukowych, natomiast badania w poszczególnych krajach prowadzone są na koszt tych krajów. Realizacją całego projektu kieruje jego pomysłodawca i kierownik naukowy konferencji prof. dr hab. Stanisław Gajda, który w projekcie współpracuje z 12 zespołami narodowojęzyko-wymi: białoruskim, bułgarskim, chorwackim, czeskim, łużyckim, macedońskim, polskim, rosyjskim, serbskim, słowackim, słoweńskim i ukraińskim - reprezentującymi uniwersytety i jednostki badawcze tych krajów.

Pomysł projektu zrodził się w Opolu w 1992 r. Jak wspomniano, jego efektem będzie 14-tomowa monografia zatytułowana Najnowsze dzieje języków słowiańskich (The Modern Histo-ry of Slauic Languages). Jest to jedyne w tak ogromnej skali przedsięwzięcie naukowe na święcie. Seria monografii dziejów 12 języków słowiańskich po II wojnie światowej ma wszelkie szanse, by wejść do kanonu literatuiy slawistycznej bibliotek całego świata, a pragnieniem organizatora jest, aby wydać ją pod szyldem Uniwersytetu Opolskiego.

Po początkowych kłopotach organizacyjnych, związanych m.in. z sytuacją nauki i przemianami politycznymi w krajach słowiańskich, udało się stworzyć zespoły wykonawcze, które zajęły się wszystkimi językami słowiańskimi. Obecnie niektóre zespoły ukończyły już pracę, inne zbliżają się do końca. Już można mówić o sukcesie; iż w skłóconej rodzinie narodów i państw słowiańskich - gdzie niewiele ogólnosłowiańskich przedsięwzięć naukowych udało się zrealizować do końca - tu, w Opolu każdego września od czterech lat spotyka się kilkudziesięciu naukowców, wszystkich wymienionych przedstawicieli slawistów, aby dyskutować o najnowszych losach swoich języków. Są to niewątpliwie świadkowie i uczestnicy burzliwych przemian, a ich dyskusje znalazły efekty w publikacjach. Jako pierwsi, z zadaniem uporali się Śerbowie. Przed konferencją wydano tom serbski (Opole 1996), natomiast (również w Opolu) złożono do druku tom bułgarski. Pozostałe tomy będą gotowe w 1997 r.

J.F.

“Frazeologia a religia”

Literatury i języki słowiańskie

nych formach opisu, a także wpływ zmian społeczno-politycznych i kulturalnych na język.

Przedmiotem obrad w sek- | cjach glottodydaktycznych były relacje nauczyciel - uczeń zachodzące w procesie przyswajania języka obcego. Omawiano m. in. rolę czynników emocjonalno-uczuciowych w trakcie nauczania, zagadnienie współdziałania nauczyciela z uczniami, problem aktywizacji uczących się, a także różne metody nauczania.

W konferencji wzięło udział | 50 slawistów z kraju oraz około 90 osób z zagranicy reprezentu- i

Instytut Filologii Wschodnio słowiańskiej UO był gospodarzem, obywąjącej się w Opolu (24 - 26.09 br.) międzynarodowej konferencji naukowej pt. “Literatury i języki Słowian wschodnich. Stan obecny i tendencje rozwojowe”.

Jej współorganizatorami byli: Zarząd Główny Polskiego Tbwa-rzystwa Rusycystycznego i Stowarzyszenie Współpracy Polska-Wschód.

Obrady konferencji toczyły się w kilku sekcjach. Literaturoznawcy omawiali aktualne przemiany w literaturach wschodnio słowiańskich, innowacje w życiu literac-

Pod takim hasłem odbyło się w dniach 4-6 września br. tradycyjne, doroczne sympozjum naukowe Komisji Frazeologii Słowiańskiej Międzynarodowego Komitetu Slawistów, zorganizowane przez Instytut Filologii Wschodniosło-wiańskiej Uniwersytetu Opolskiego.

Organizatorzy otrzymali aż 98 zgłoszeń z 14 krajów europejskich. Na sympozjum, wygłoszono 81 referatów, których wspólną ideą było poszukiwanie śla-kim, poszukiwania duchowe oraz motywy religijne i tendencje estetyczne we współczesnej twórczości pisarzy białoruskich, rosyjskich i ukraińskich. Wiele miejsca poświęcono także twórczości wschodniosłowiańskich autorów krajowych i emigracyjnych, których dotychczas pomijano w badaniach lub ujmowano w sposób wybiórczy i tendencyjny.

W sekcjach językoznawczych omawiano innowacje leksykalne, semantyczne i składniowe we współczesnych językach wschodniosłowiańskich, ich odzwierciedlenie w najnowszych gramatykach, słownikach i indów, jakie religijność człowieka, sakralny wymiar jego duchowości, chrześcijańskie podłoże naszej kultury pozostawiło w językach jednoczącej się dziś Europy. Historia i współczesność, Biblia i Koran, pogańskie mity i kazania kościelne, folklor i wielka literatura piękna, teoria teologiczna i praktyka leksykogra-ficzna - to główne linie przewodnie toczących się w czasie obrad dyskusji. Gospodarza sympozjum - Instytut Filologii Wschodnio słowiańskiej UO - reprezentowających slawistykę z 15 państw.

J.F.

li z referatami profesorowie Stanisław Kochman i Wojciech Chlebda.

Ksiądz dyrektor Piotr Ma-niurka przygotował specjalny wieczór i koncert w Muzeum Diecezjalnym.

Najwyższą ocenę wystawili opolskiemu spotkaniu prof. Josip Mateśić (Mannheim), przewo dniczący Komisji Frazeologii Słowiańskiej MKS, oraz prof. Wale-ryj Mokijenko (Sankt-Peters-burg), jeden z najwybitniejszych przedstawicieli współczesnej frazeologii europejskiej.

Wojciech Chlebda

Język na

W dniach 23 - 24.09 odbyła się, zorganizowana przez Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk oraz Instytut Filologii Polskiej, konferencja ślą-skoznawcza nt. stosunków językowych na Śląsku dawniej i dziś.

Wzięli w niej udział przedstawiciele Cieszyna, Katowic, Krakowa, Ostrawy i Warszawy. Ogółem zaprezentowano czternaście referatów. Wśród nich były referaty przedstawiające dotychczasowy dorobek badań śląsko-znawczych (prof. S. Sochacka, prof. F. Pluta) oraz poruszające zagadnienia z historii języka, onomastyki i dialektologii. Najobficiej reprezentowane były badania współczesnej sytuacji językowej na Śląsku. Wygłaszane referaty dotyczyły Śląska Cieszyńskiego, Górnego Śląska oraz Śląska Opolskiego. Poruszano w nich zagadnienia świadomości językowej, jak również zachowań językowych Ślązaków mieszkających na Śląsku oraz tych, którzy wyjechali do Niemiec.

Badania języka Ślązaków mieszkających w Niemczech, prowadzone przez prof. B. Wy derkę wykazały, że bardzo często gwara śląska jest ich głównym (czasem nawet jedynym) kodem, i którego używają.

K.K.

27