23 Zagadnienia - Prognozowanie i symulacje
Z metody wskaźników możemy korzystać przy prognozowaniu zmiennych charakteryzujących się wahaniami sezonowymi występującymi wraz z tendencja rozwojową lub wraz ze stałym (przeciętnym) poziomem zmiennej. Prognozę wyznaczamy, ekstrapolując dotychczasowa tendencję (stały poziom) oraz korygując tak uzyskana prognozę wstępną wskaźnikiem sezonowości. Stosowanie metody wskaźników wymaga przyjęcia przez prognostę postawy pasywnej będącą konsekwencją założeń, że w okresie prognozowanym utrzyma się zaobserwowana tendencja rozwojowa (lub stały poziom) zmiennej, a rodzaj i siła wahań sezonowych (wyrażona czystymi wskaźnikami sezonowości) nie ulegną zmianie. Model addytywny: Prognozę ustalamy w następujący sposób:
• ekstrapolujemy trend na dany okres;
• wartość uzyskaną z trendu korygujemy o odpowiedni wskaźnik sezonowości. Model multiplikatywny:
Prognozę ustalamy w następujący sposób:
• ustalamy wartość zmiennej Y wynikającą z trendu długookresowego;
• ustaloną wartość korygujemy, mnożąc ją przez odpowiedni względny wskaźnik sezonowości.
15. OMÓW NAIWNE METODY PROGNOZOWANIA. NA CZYM POLEGAJĄ WADY I ZALETY TYCH METOD?
Metody naiwne - opierają się na założeniu, że przy stawianiu prognozy niezależnie od tego, ile obserwacji dla danej zmiennej posiadamy, uwzględniana powinna być jedynie ostatnia obserwacja dla prognozowanej zmiennej lub ostatnia informacja o zmianie wartości tej zmiennej.
W zależności od tego jakimi zmianami charakteryzował się szereg czasowy zmiennej Y w przeszłości, metoda naiwna przybiera różne formy:
• szereg czasowy wykazuje jedynie wahania przypadkowe wokół pewnego stałego poziomu;
• szereg czasowy oprócz waha ń przypadkowych wykazuje wyraźną tendencję wzrostową lub spadkową;
gdy zakładamy, że powtórzy się ostatni bezwzględny przyrost Y; gdy zakładamy, że powtórzy się ostatni względny przyrost Y;
• jeżeli szereg czasowy wykazuje wahania sezonowe i przypadkowe wokół pewnego stałego poziomu.
10