23 Zagadnienia - Prognozowanie i symulacje
• m. prognozowania oparte na analizie szeregów czasowych - są to tzw. metody bezpośrednie, a u ich podstaw leży założenie, że na przyszłe wartości danej zmiennej wpływa jedynie czynnik czasu i ewentualnie wcześniejsze wartości tej samej zmiennej;
• m. analogowe (prognozowanie przez analogie) - opierają się na założeniu, że różne wielkości ekonomiczne charakteryzują się podobnymi drogami rozwojowymi. O ile zmiany jednej wielkości wyprzedzają w czasie zmiany innej naśladującej ją, to fakt ten można wykorzystać przy stawianiu prognozy naśladującej wielkość.
• m. heurystyczne - są to metody prognozowania oparte na wiedzy, doświadczeniu i intuicji pewnych ekspertów. Do tych metod należą: m. wpływów krzyżowych, m. delficka, burza mózgów. Oparte są na regule największego prawdopodobieństwa.
Błąd prognozy określa się jako:
Qt = Yt-Yt* t>n,
gdzie: Yt-zmienna prognozowana Y w czasie t>n,
Yt*- prognoza zmiennej Y na czas t>n,
n~ liczba obserwacji szeregu czasowego użyta do wyznaczenia prognozy. Błąd ten może być określony zarówno po upływie czasu, na który prognoza była ustalona, czyli gdy znana jest realizacja zmiennej prognozowanej na ten czas, jak i przed upływem tego czasu. W pierwszym przypadku mówimy o ustalaniu jakości prognozy ex post, czyli o określeniu trafności prognozy, w drugim o określeniu jakości prognozy ex antę, czyli o dokładności prognozy. Błąd prognozy ex antę jest szacowany w tym samym czasie, w którym wyznacza się prognozę i służy określaniu dopuszczalności prognozy.
Trafność prognozy określa się po upływie czasu, na który prognoza była wyznaczona, a stopień trafności prognozy ilościowej mierzy się za pomocą błędów ex post.
Błędy te można obliczać dla pojedynczego momentu lub okresu f>n bądź też, gdy prognoza była wyznaczana na kilka chwil, dla każdego momentu lub okresu należącego do przedziału czasu [n+1, ... , T], zwanego przedziałem empirycznej weryfikacji prognoz. Błędy prognozy ex post: