6931257574

91

GŁÓWNE nurty w niemieckiej nauce

8 Nowe media (Neue Medien)

Tak jak w Polsce, nowe media są przedmiotem licznych studiów empirycznych i teoretycznych, poświęconych różnym aspektom rozwoju: technologicznym, społecznym, politycznym, psychologiczno-pedagogicznym. W literaturze niemieckiej pojęcie „nowe media” nie pojawiło się wraz z powstaniem i rozwojem Internetu bądź dziennikarstwa on-line. Pojęcie to funkcjonowało o wiele wcześniej, bo nawet w latach 70. i 80. Pierwotnie określano tym mianem wszystkie urządzenia techniczne, które rozwijały się na bazie i w integracji z tradycyjną telewizją lub też decentralizujące się w związku z rozwojem stacji lokalnych radio. Tak więc pierwotnie w zakres pojęcia „nowe media” wchodziły takie środki jak: telewizja kablowa, system video, teletekst, wideotekst, czy też telewizja satelitarna oraz system lokalnych stacji radiowych a szczególnie radio obywatelskie (Biirgerfunk) i otwarte kanały (óffene Kanale) w radiu i telewizji. Generalnie, rozwój i funkcjonowanie tychże środków określa się mianem nowych mediów „pierwszej generacji”³⁸. Już na początku lat osiemdziesiątych ukazywały się prace kompleksowo traktujące problem ówczesnych nowych mediów. Co ciekawe, postrzegano je jako „środki ryzykowne”, mogące zdestabilizować struktury państwa demokratycznego oraz nieść pewne zagrożenia społeczne w kontekście socjalizacji jednostek i grup społecznych. Środki te miały również zmienić cały system komunikowania społecznego, podważyć pozycję starych mediów, a co za tym idzie, zmienić życie codzienne wielu ludzi³⁹.

Badania nad nowymi mediami „drugiej generacji” zajmują w niemieckiej nauce o komunikowaniu masowym istotne miejsce. Można je sprowadzić - w pewnym uproszczeniu - do trzech głównych nurtów:

Empiryczne badania rozwoju i wykorzystania nowych mediów (Entwic-klung und Nutzung neuer Medien) są często wzorowane na podobnych badaniach amerykańskich (exploring personal Computer adoption dynamics). Pokazują one, iż w społeczeństwie niemieckim istnieje duże zróżnicowanie w wykorzystywaniu tych środków. Czynnikami różnicującymi są: wiek, wykształcenie i status społeczny ludzi. Wykorzystywanie nowych mediów zmniejsza zainteresowanie tradycyjną telewizją oraz zwiększa zainteresowanie telewizją płatną (pay-per-view), jest też nową formą uzyskiwania korzyści i gratyfikacji. Stwierdzono też ograniczenie udziału w komunikacji interpersonalnej oraz praktycyzm i indywidualizm w percepcji wszelkich treści informacyjnych⁴⁰.

³⁸    G. F r o m m: Vergangene Zukunft - die Neuen Medien der „ersten Generation” in Deutschland, Media Perspektiven 2000, nr6, s. 258-263; O. Jarren, P. Widlok (Hrsg.): Lokalradio fiirdie Bunde-srepublik Deutschland, Berlin 1985.

³⁹    Dla przykładu wskażmy na dwa poważne projekty studialne: F. Ronneberger: Neue Medien. Vorteile und Risiken fiir die Struktur der demokratischen Gesellschaft und den Zusammenhalt der sozia-len Gruppen. Eine Literaturstudie. Konstanz 1982; C. M a s t: Medien und Alltag im Wandel. Eine Lite-raturstudie zu Akzeptanz und Nutzung alter und neuer Medien, Konstanz 1985.

⁴⁰    Zob. U. G 1 e i c h: Entwicklung und Nutzung neuer Medien Media Perspektiven 2000, nr 7, s. 326-333.