6931257576

93

główne nurty w niemieckiej nauce

stałe obszary leżą poza zakresem zainteresowania. W literaturze można znaleźć studia poświęcone Ameryce Południowej, Azji (Japonia, Chiny), Ąfryce, Kanadzie, Australii. Jednak trzy wymienione główne obszary mają dla Niemców szczególne znaczenie ze względu na ich rolę polityczną i znaczenie w komunikacji międzynarodowej.

Najważniejszy jest kierunek amerykański. Świadczy o tym ilość i głębokość studiów mu poświęconych. W ostatnio wydanej pod redakcją H. J. Kleinsteubera pozycji (17 autorów z różnych instytutów) analizuje się najnowsze trendy w mediach i dziennikarstwie USA. Zwraca się uwagę, iż dziennikarstwo to znajduje się obecnie w fazie przejściowej między tradycyjnym pojmowaniem tej profesji a przyszłościowymi czynnościami zawodowymi, które już ulegają głębokim zmianom pod wpływem czynników ekonomicznych, technicznych i organizacyjnych (S. Weischenberg). Coraz większego znaczenia nabiera tzw. „amerykańska choroba” (amerikanische Krankheit) będąca rezultatem komercjalizacji kultury, co wyraża się m.in. w zepsuciu informacji, traktowaniu jej jak rozrywki, a publiczności tylko jak konsumentów. W procesie tym zacierają się różnice między faktami a fikcją. Oprócz dziennikarstwa globalnego i uniwersalizacji mechanizmów rynkowych charakterystyczne jest dzisiaj dziennikarstwo hybrydalne polegające na istnieniu takich zjawisk, jak: infotainment, edutainment, adverta-inment czy computainmenf⁵. Głęboką analizę mediów i dziennikarstwa amerykańskiego prezentuje książka S. Fengler (praca doktorska) „Medien-joumalismus in den USA”. Oparta jest m.in. na ankietach przeprowadzonych wśród dziennikarzy New York Timesa, Washington Post i Boston Glo-be oraz analizie zawartości prasy. Media w coraz większym stopniu pełnią rolę „czuwającego psa” lub „czwartej władzy”, co nie zawsze jest zgodne z oczekiwaniami odbiorców⁴⁶. Niemieccy autorzy czynią przedmiotem swoich analiz wszystkie typy mediów zarówno o zasięgu ogólnokrajowym, regionalnym, jak i lokalnym. Opisana jest dosyć dokładnie prasa lokalna⁴⁷, radiofonia komercyjna i obywatelska⁴⁸, wykorzystanie nowych mediów⁴⁹ i ogólnie system medialny⁵⁰.

Kraje Unii Europejskiej traktowane są w sposób zróżnicowany. Wielkiej Brytanii, Francji i Włochom poświęca się więcej uwagi, niż pozostałym. Trzeba przy tym zaznaczyć, iż autorami wielu publikacji są badacze pochodzący z tych krajów, których publikacja dotyczy. Wskażmy w tym miejscu na jedną charakterystyczną pozycję pokazującą obszary zainteresowa-

⁴⁵    H. J.Kleinsteuber (Hrsg.): Aktuelle Medientrends in den USA. Journalismus, politische Kom-munikation und Medien im Zeitalter der Digitalisierung, Wiesbaden 2001, s. 69.

⁴⁶    S. Fengler: Medienjournalismus in den USA, Konstanz 2002.

⁴⁷    H. D. Fischer: Publizistik in Suburbia. Strukturen und Funktionen amerikanischer Vorortzeitun-gen, Dortmund 1971.

^4S H. J. K1 e i n s t e u b e r: Das Rundfunksystem der USA. In. Intemationales Haandbuch fur Hórfunk und Fensehen. Baden-Badcn/Mamburg 1999, s. 741-754.

⁴⁹ H. Stipp: Nutzung alter und neuer Medien in den USA, Media Perspektiven 2000, nr 3, s. 127-134.

K. K. H el 1: Das Land der unbegrenzten kommerziellen Moglichkeiten. Zur Entwicklung der Medien in den USA. [w:] H. K. R u p p, W. U e c k e r (Hrsg.): Auf dem Weg zur Telekratie. Perspektiven der Mediengesellschaft, Konstanz 1997, s. 70-94.